Erkenning en inclusiviteit van gelijke rechten voor LGBT-personen omstreden in Suriname?

Jrg 21 no 5 augustus 2024

Tekst Ravina Biharie 

Onlangs verscheen in diverse nieuwsberichten het goede nieuws dat binnenkort een nieuw Burgerlijk Wetboek (BW) in het leven geroepen zal worden. Het nieuwe BW komt volgens bronnen met drastische maatschappelijke vernieuwingen. Dit geeft hoop.

Diverse groepen binnen de Surinaamse samenleving wachten al decennialang op vernieuwing van de Surinaamse wetten en kijken zeker ook hoopvol uit naar het vernieuwde BW.

Weliswaar waarschuwen diverse nieuwsberichten indirect ook dat er niet te hoge verwachtingen geschept moeten worden, omdat niet alle subgroepen binnen de samenleving worden geaccommodeerd in de nieuwe wetten. Zo bleek uit een passage van de Ware Tijd van 24 juli 2024 dat minister David Abiamofo van Natuurlijke Hulpbronnen, die op dat moment waarnam op het ministerie van Justitie en Politie, dat adoptie door LGBT-koppels of huwelijken tussen LGBT-personen omstreden zijn en het niet wenselijk is een formulering daarover in de wet op te nemen. Hierdoor worden homohuwelijken of adoptie door LGBT-koppels niet opgenomen in het vernieuwde BW.

Onderzoek

Hoewel de bewindsman aangeeft dat een team van deskundigen zich heeft gebogen over de vernieuwingen, vraag ik mij af in hoeverre er sprake is geweest van een degelijk onderzoek naar mogelijke erkenning en inclusiviteit van LGBT-personen in het vernieuwde BW. Welk onderzoek wijst uit dat het erkennen van de rechten van LGBT-burgers omstreden is?

In januari 2024 publiceerden Stichting Projekta en Parea Suriname in het kader van het ‘Stand With Us Programma’ een onderzoek verricht door de Women’s Rights Centre naar de ‘Kennis, attitude en praktijken van de Surinaamse gemeenschap met betrekking tot LGBTQ-personen en -rechten’. Het onderzoek heeft plaatsgevonden van mei 2023 – september 2023. 620 mensen uit alle districten hebben hieraan meegedaan. 

Uitgaande van de gehanteerde populatie (N) = 389.476 (ABS Census 2012), bestaande uit alle Surinamers boven de leeftijd van vijftien jaar, was de minimale steekproefgrootte (n) 600 respondenten om statistisch betrouwbare uitspraken te doen. (Type steekproef: gemak steekproef, gecalculeerd op basis van: 4 procent foutenmarge – 95 procent betrouwbaarheidsinterval – 50 procent spreiding). Daarnaast hebben zevenendertig vertegenwoordigers uit de politionele, justitiële, onderwijs, religieuze en private sectoren meegedaan aan focusgroepen. 

Het onderzoek wees uit dat een groot deel van de Surinaamse samenleving een positieve houding heeft ten opzichte van LGBT-personen, terwijl een relatief kleine minderheid een afwijzende houding aanneemt. Vrijwel alle respondenten keuren situaties waarin LGBT-personen discriminatie ondervinden af. Dit bevestigt dat, zelfs als de respondenten niet noodzakelijkerwijs de LGBT-identiteit accepteren, ze het er wel over eens zijn dat discriminatie ontoelaatbaar is. De resultaten van het onderzoek wijzen erop dat een aanzienlijk deel van de samenleving instemt met het idee dat LGBT-personen volledig recht hebben op fundamentele mensenrechten.

Uit het onderzoek blijkt dat 43,6 procent van de respondenten in zijn directe omgeving niet praat over homoseksualiteit. Dit wil niet per se zeggen dat opname van gelijke rechten voor LGBT-mensen in het BW omstreden is.

Erkenning en bescherming, acceptatie en respect 

Aan het onderzoek hebben ook vertegenwoordigers uit de politionele, religieuze, onderwijs-, juridische en private sector meegedaan. Zowel individuen als vertegenwoordigers van diverse instanties, ongeacht hun persoonlijke mening over homoseksualiteit, hebben aangegeven dat er vanuit de wet- en regelgeving dialoog moet komen over gelijke behandeling van LGBT-personen. Het taboe zou doorbroken kunnen worden als de wet de erkenning geeft.

Daarnaast is het belangrijk om te begrijpen dat wetten en regelgeving een cruciale rol spelen in het vormgeven van de sociale normen en waarden binnen een samenleving. Wanneer de wet ook LGBT-personen hun rechten erkent en beschermt, draagt dit bij aan een cultuur van acceptatie en respect. Het is een sterke boodschap dat alle burgers, ongeacht hun seksuele geaardheid, gelijk zijn en dezelfde rechten en bescherming verdienen. Dit kan ook bijdragen aan het verminderen van stigma en discriminatie tegen LGBT-personen in de dagelijkse praktijk.

Het ontbreken van gelijke rechten voor LGBT-personen in het nieuwe BW kan worden gezien als een gemiste kans voor Suriname om vooruitgang te boeken op het gebied van mensenrechten. Terwijl andere landen in de regio stappen ondernemen om ook de rechten van LGBT- mensen te respecteren, blijft Suriname achter. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de internationale reputatie van het land, vooral in een tijd waarin mensenrechten steeds meer aandacht krijgen op het wereldtoneel. Het erkennen van de rechten van LGBT-personen is niet alleen een kwestie van juridische gelijkheid, maar ook van economische en sociale vooruitgang. 

Onderzoek heeft aangetoond dat inclusieve samenlevingen, waar iedereen gelijke kansen krijgt ongeacht de achtergrond of identiteit, vaak economisch en sociaal beter presteren. LGBT-personen die zich geaccepteerd en beschermd voelen, zijn meer geneigd om open te zijn over hun identiteit, wat bijdraagt aan hun welzijn en productiviteit. Dit kan op zijn beurt positieve effecten hebben op de bredere economie en samenleving.

Doorbreek het taboe

De vraag blijft dus waarom er in Suriname nog steeds terughoudendheid bestaat om de rechten van onze LGBT-medeburgers volledig te erkennen. Een deel van het antwoord ligt wellicht in culturele en religieuze overtuigingen die diepgeworteld zijn in onze samenleving. Deze overtuigingen kunnen soms botsen met moderne opvattingen over mensenrechten en gelijkheid. Echter, het is de taak van de overheid om een balans te vinden tussen het respecteren van culturele waarden en het waarborgen van de fundamentele rechten van alle burgers.

De erkenning van de rechten van de LGBT- burgers in het Burgerlijk Wetboek is van wezenlijk belang voor de voortgang naar een inclusieve en rechtvaardige samenleving. Het opnemen van deze rechten zou niet alleen hun juridische positie versterken, maar ook een krachtige boodschap uitzenden dat discriminatie op basis van seksuele geaardheid of genderidentiteit onacceptabel is. Bovendien biedt het de kans om het taboe rondom LGBT-kwesties te doorbreken en gelijke rechten te garanderen, zelfs als er groepen in de samenleving zijn die om persoonlijke redenen anti-LGBT zijn. Het is jammer dat we ons verschuilen achter het omstredene van deze onderwerpen en bang zijn het taboe te doorbreken. Het zou een stap zijn naar de volledige erkenning van de menselijke waardigheid en gelijkheid van alle burgers, ongeacht hun seksuele oriëntatie. Het is een kans voor Suriname om zich te positioneren als een land dat de fundamentele mensenrechten van al zijn inwoners respecteert en beschermt.

Het nieuwe Burgerlijk Wetboek biedt nu de kans voor Suriname om belangrijke stappen te zetten op het gebied van mensenrechten en gelijkheid. Het is essentieel dat de overheid deze kans grijpt en ervoor zorgt dat de rechten van onze LGBT-medeburgers worden erkend en beschermd. Alleen dan kan Suriname echt vooruitgang boeken op weg naar een inclusieve en rechtvaardige samenleving waarin iedereen, ongeacht zijn of haar achtergrond of identiteit, gelijke kansen en bescherming krijgt.