Succesvol vrouwelijk ondernemerschap in een mannelijke bedrijfswereld

Genderoptiek Jrg 14 no 6 september 2017
door Soe-Fa Bakboord

Soe-Fa Bakboord studeerde 11 augustus af aan de FHR School of Management/Maastricht School of Management. Hij verkreeg de graad van Master in Business Administration. Voor zijn afstudeerproject verrichtte hij onderzoek onder succesvolle vrouwelijke ondernemers in Paramaribo in de masculiene mannelijke sector. Een significante bevinding is dat vrouwen die succesvol een business hebben opgezet in de masculiene sector lage prioriteit geven aan familie, steun hebben van de familie en rebels zijn.

De huidige bedrijfscultuur is grotendeels masculien en discrimineert tegen vrouwen wanneer masculiene managementstijlen als model gebruikt worden. In ontwikkelingslanden zijn een groot aantal vrouwelijke ondernemers erg succesvol. Zo ook in ons land. In de afgelopen jaren is het wetenschappelijk belang en interesse in vrouwelijk ondernemerschap explosief gestegen. Echter zijn kritische succesfactoren van vrouwelijk ondernemerschap in de masculiene sector onvoldoende bestudeerd. Mijn moeder Gieta Girjasing van GGPestcontrol, een succesvolle vrouwelijke ondernemer in de masculiene sector, was voor mij de drijfveer om onderzoek hiernaar te doen. Bovendien wilde ik ook een bijdrage leveren aan het wetenschappelijk debat aangezien er in Suriname nog geen onderzoek hiernaar was verricht.

Methodologie
Voor mijn theoretisch kader heb ik gebruik gemaakt van de ‘feminine profile’ van Junquera (2012).Dit profiel behelst een set van keuzes die vrouwelijke ondernemers maken, en waarin zij zich onderscheiden van hun mannelijke collega’s. Zo heb ik onder meer gekeken naar hun persoonlijkheid, familiebanden, ondernemingskansen, verschillende leiderschapsstijlen, educatie en hun ervaring gerelateerd aan succes. Ook hoe vrouwelijke ondernemers zelf succes definiëren. Evenals de theorie definiëren deze vrouwen succes als: het leveren van goede kwaliteit, personeel dat bekwamer wordt, tevreden klanten en personeel en klanten die vertrouwen hebben in hun bedrijf.

De keuzes die vrouwelijke ondernemers maken hebben,direct of indirect, invloed op verschillende factoren. Zij beïnvloeden het niveau van hun business succes. Dit hangt weer af van de contextuele factoren, zoals de masculinisering van de bedrijfswereld. Deze contextuele factoren zijn medebepalend voor bovenstaande factoren. Samen bepalen zij dus het succes van vrouwelijk ondernemerschap in de masculiene sector.

Voor mijn methodologie (kwalitatief) heb ik gebruik gemaakt van de ‘Grounded theory’. Het onderzoek werd verricht onder vrouwelijke ondernemers in masculiene en feminiene sectoren. Ik heb ervoor gekozen om ook vrouwen in een feminiene sector erbij te betrekken om na te gaan hoe vrouwen in de verschillende sectoren succesvol opereren. Echter stuitte ik op enige beperkingen. Data over vrouwelijke ondernemers in Suriname is niet beschikbaar. De Kamer van Koophandel en Fabrieken maakt helaas geen onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke ondernemers. Door middel van snowball sampling, een vorm van steekproeftrekking waarbij de onderzoeker elke respondent vraagt om één of meer andere mogelijke respondenten te noemen, hebben toch tien respondenten aan dit onderzoek meegedaan.

Bevindingen
Aan de ene kant bevestigen de onderzoek data de wetenschappelijke theorie maar deze data blijken op zich ook een uitdaging voor de theorie te zijn. De uitdagingen zijn verweven in de concepten persoonlijkheid en familiebanden. Zo bleek rebelleren, een kenmerk van de persoonlijkheid, een belangrijke factor te zijn. Het blijkt dat enkele vrouwelijke ondernemers zich met dit kenmerk onderscheiden van de rest. Deze vrouwen rebelleerden vanaf hun kinderjaren tegen de voorgeschreven traditionele gender- en familierollen. Het blijkt dat juist de vrouwen die deze rebelse persoonlijkheid hebben ontwikkeld, een bedrijf hebben opgezet in een masculiene sector.

In tegenstelling tot hun vrouwelijke collega’s in de feminiene sector, blijkt dat zij meer medewerkers in dienst hebben en meer groei hebben doorgemaakt. De vrouwen in de feminiene sector blijken geen rebelse persoonlijkheid te hebben ontwikkeld, maar zijn wel succesvol. Deze rebelse persoonlijkheidsfactor blijkt minder van belang te zijn in de feminiene sector, omdat die niet discrimineert tegen vrouwen. Vrouwen hebben hier meer ruimte zich te conformeren aan de traditionele genderrollen. De steun van hun familie blijkt echter wel een belangrijke factor te zijn voor hun succesvolle onderneming.

Wat merkwaardig is, dat deze twee concepten, familiebanden en persoonlijkheid, bepaalde elementen hebben die leiden tot succes of beperkingen in de masculiene sector. Vrouwen die een business hebben opgezet in de masculiene sector en die hoge prioriteit geven aan – en steun hebben van de familie en rebels zijn, blijken wel redelijk succesvol te zijn, maar hebben enkele beperkingen. Het is de hoge prioriteit die zij geven aan hun familie die ervoor zorgt dat zij niet tot laat kunnen doorwerken, netwerken of borrelen. Netwerken en borrelen zijn immers cruciaal om succes te hebben in de masculiene sector.

Vrouwen die een business hebben opgezet in de masculiene sector en die weinig prioriteit geven aan – en steun hebben van de familie en rebels zijn, blijken succesvol te zijn in de masculiene sector. Dit omdat de prioriteit tot familie laag is. Hierdoor konden deze vrouwen zich meer richten op hun carrière. Zij konden langere uren doorwerken, deelnemen aan netwerken en borrelen.

Er is dus een duidelijk verschil tussen vrouwelijke entrepreneurs in de feminiene en masculiene sector. De rebelse persoonlijkheid speelt een sleutelrol voor het krijgen van succes in de masculiene sector.

Maatschappelijk belang
Dit onderzoek heeft naast wetenschappelijke relevantie ook een maatschappelijk belang. Niet alleen vrouwelijke ondernemers kunnen leren van de ervaring van deze respondenten, maar ook families en bedrijven. Steun van de familie blijkt cruciaal voor vrouwen die een bedrijf hebben opgezet in zowel de mannelijke als in de vrouwelijke sector. Het begint meestal in het gezin waarin de vrouwen opgroeien. In hoeverre worden zij gestimuleerd om zelfstandig te zijn?Hebben zijde vrijheid gehad te kiezen of om progressief te zijn? Werden zij niet gestraft wanneer zij zich niet conformeerden aan de traditionele genderrollen? Hier speelt het ontwikkelen van een rebelse houding een belangrijke rol voor vrouwen die een bedrijf willen opzetten in de masculiene sector. Daarnaast blijkt de ondersteuning van het eigen gezin een belangrijke factor te zijn voor vrouwelijke ondernemers om succesvol te zijn.

In lijn met de vrouwelijke ondernemers die zich niet conformeerden aan de traditionele genderverwachtingen, besluit ik met een inspirerend citaat van Coco Chanel, een rebelse vrouwelijke ondernemer die in de jaren twintig van de vorige eeuw een business heeft opgezet in een sector die gedomineerd was door mannen en die zich totaal niet conformeerde aan wat de samenleving van vrouwen verwachtte: “I don’t care what you think about me, I don’t think about you at all.”.-.