Jrg 21 no 7 oktober 2024
Tekst Renatha Simson
Suriname begon in 2013 officieel aan haar Redd+: Reducing Emissions from Deforestation and forest Degradation voorbereidingsfase. Dit stelde het land onder andere in staat om de capaciteiten van de overheid en haar relevante instituten zodanig te versterken en de nodige data te verzamelen die Suriname uiteindelijk in staat zou stellen om te kunnen participeren in de internationale emissiehandel.
U heeft menig politicus wellicht horen zeggen dat onze bossen de longen van de aarde zijn. Bomen nemen namelijk koolstofdioxide, zogenaamde broeikasgassen, op en geven de mensheid in ruil daarvoor zuurstof terug. Bij de emissiehandel is de opname en opslag van, onder andere, koolstofdioxide van belang. Het is de handel in emissierechten (carbon credits), waarbij voornamelijk bedrijven, maar ook landen het recht kopen om broeikasgassen te mogen uitstoten.
Het ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu gaf op haar website de intentie van Suriname aan om in augustus 2024 te starten met de handel in emissiereductie carbon credits. Deze soort carbon credits worden ook wel Internationally Transferrable Mitigation Outcome (ITMO) genoemd.
Suriname kon hiertoe overgaan, omdat het Parijs Akkoord inzake Klimaatsverandering aan ontwikkelingslanden de mogelijkheid biedt om Redd+ resultaten om te zetten in ITMO’s. Redd+ resultaten zoals opgetekend in de Forest Reference Emission Level (FREL) van 2018 en 2021, de National Strategy 2019 en de Safeguard Information Summary 2020. allen betrekking hebbende op de Surinaamse bosgebieden, de woon- en leefgebieden van inheemsen en tribale volken.
Kwaliteit van leven inheemsen en tribale volken
De traditionele leefwijze van voornoemde volken heeft er zonder twijfel toe bijgedragen dat Suriname een land met een hoge bosbedekkingsgraad is. Deze bosbedekkingsgraad zal Suriname binnenkort in staat stellen ITMO’s te verhandelen.
Dit, terwijl inheemse en tribale volken in Suriname in de meest achtergestelde gebieden leven. De aanwezigheid, maar in veel gevallen ook de kwaliteit van beschikbare diensten, staat in schril contrast met de rest van Suriname.
De beschikbaarheid en kwaliteit van het onderwijs is een zeer pijnlijk voorbeeld. Alhoewel het onderwijs in Suriname op 1 oktober 2024 aanving, zijn leerkrachten die in het binnenland gestationeerd zijn, vanwege betalingsachterstanden van de overheid bij vervoerders, momenteel nog in Paramaribo.
De scholen in het binnenland zijn dus nog dicht en leerkrachten hebben er nog geen zicht op wanneer ze naar hun scholen zullen vertrekken. Juist die kinderen die zich niet nog meer onderwijsachterstanden kunnen permitteren, worden weer eens geconfronteerd met de miskenning van hun potentie en toekomst. Dit is een nationale schande en het is zeer betreurenswaardig.
Maar ook de gezondheidszorg en de voorziening van elektriciteit en veilig drinkwater zijn ernstige zorgpunten. De chaotische situatie rond de gedoogde kleinschalige goudwinning brengt de veiligheid van gemeenschappen op verschillende manieren in gevaar. Zij het de brute criminaliteit die openbare wegen onveilig maakt of het naar willekeur en ongebreideld gebruiken van allerlei voor de mens, zeer gevaarlijke chemicaliën, zoals cyanide of soortgelijke stoffen en kwik, in de goudwinning.
Op 11 september vernamen wij dat er vanaf 26 augustus een vrachtwagen met chemicaliën, vermoedelijk een op cyanide gelijkende stof, in het Afobaka-stuwmeer lag. Om te bedenken dat het water van ditzelfde meer de oppervlakte drinkwaterbron is voor gemeenschappen te Brokopondo. Het gaat alle verstand te boven dat het gebruik van kwik, cyanide of daarop gelijkende stoffen in de kleinschalige goudwinning nog steeds worden gedoogd.
Maar ook de houtkap die vanwege concessies verleend in gebieden van inheemse en tribale volken, maakt dat dorpsgemeenschappen met lede ogen moeten aanzien hoe tientallen volgeladen trucks, houtblokken wegdragen uit hun bosgebieden. Om maar niet te spreken over wegen die zonder hun medeweten of toestemming in hun gebieden worden aangelegd.
Rechten worden niet nageleefd
Het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens heeft Suriname herhaaldelijk veroordeeld voor haar miskenning van inheemsen en tribale volken. En benadrukte in al haar uitspraken onder meer de toepassing van het principe van Free, Prior and Informed Consent (FPIC), dat erop neerkomt dat inheemsen en tribale volken volledig dienen te worden geïnformeerd over beleid, projecten, het verlenen van concessierechten en andere voornemens hun en hun gebieden aangaande. En dat zij vrij van manipulatie, omkoping of dwang mogen beslissen om wel of niet toe te stemmen met de uitvoering of de manier van uitvoering van voornoemde zaken binnen hun gebieden.
FPIC is gestoeld op respect voor de rechten, veiligheid en het welzijn van inheemsen en tribale volken. Bovengenoemde excessen zouden zich, met de correcte toepassing en naleving van het FPIC-principe, waarschijnlijk nooit hebben voorgedaan.
Ook met betrekking tot het verhandelen van carbon credits is het van belang dat het FPIC-principe wordt toegepast en dat alle besluiten hieromtrent gezamenlijk en in goed overleg met inheemsen en tribale volken worden genomen. Immers, landen worden in het Parijs Akkoord opgeroepen om de rechten van inheemsen en tribale volken te respecteren, waarbij ervan uit wordt gegaan dat de verhandeling van carbon credits niet buiten hen zou mogen plaatsvinden.
Suriname, zie de bosgebieden niet primair als verdienpotentieel, als een onpersoonlijk US dollar of euro-symbool. De bossen zijn veel meer dan dat. Zie de bossen als de woon- en leefgebieden van de natuur afhankelijke mede-Surinamers wiens gebieden waarin en waarvan zij moeten leven worden geplunderd, vervuild en vernietigd. Waarbij men op lakse wijze omgaat met hun toekomst en die van hun kinderen, als ook hun veiligheid en de langdurige blootstelling aan schadelijke chemicaliën.
Volgens berichten is Suriname het eerste land dat ITMO’s ten verkoop aanbiedt. Dit plaatst de schijnwerpers op u. Suriname, wat laat u aan de wereld zien?
Bronnen:
https://carboncooperation.undp.org/
https://redd.unfccc.int/fact-sheets/redd-mrv-and-results-based-payments.html
Women's Rights Centre Suriname 