Wie is hier eigenlijk de zondaar?

Jrg 22 no 1 april 2025

Tekst Carla Bakboord

Zo vaak hoor ik mensen zeggen dat de ander een zondaar is. Sommigen gaan zelfs zo ver dat zij zichzelf als uitverkoren zien en anderen als een gruwel in de ogen van God. Het verbaast me telkens weer hoe gemakkelijk die scheidslijnen worden getrokken; alsof sommige mensen vinden dat zij op Gods troon mogen zitten en namens God mogen spreken.

Ik hoorde laatst over een man die was uitgenodigd om te spreken over huiselijk geweld bij één van de gemeenten van de Volle Evangelie. Alles leek goed te gaan: de voorbereidingen waren getroffen, de gesprekken verliepen respectvol. Tot hij kort voor het event werd afgezegd. De reden? “U leeft in zonde. In onze gemeente mogen geen zondaars spreken.” De man is christen en homoseksueel.

Het is tragikomisch. Eerst moest hij lachen van ongeloof, maar al snel volgde verdriet. Verdriet over hoe geloof wordt misbruikt om mensen uit te sluiten. Verdriet ook over de dubbele moraal. Want in diezelfde gemeente komen gevallen voor van huiselijk geweld en seksueel misbruik van vrouwen en kinderen. Maar daar wordt zelden over gesproken. Zijn die daders dan geen zondaars? Welke zonde telt zwaarder? En wie bepaalt dat?

Wat me vooral treft, is hoe sommige gelovigen zichzelf boven anderen plaatsen, alsof zij moreel zuiverder zijn, beter in de ogen van God. Zij zien zichzelf als rechtvaardig, en de ander als verwerpelijk. Wanneer het over homoseksualiteit gaat, presenteren zij zichzelf als hoeders van de goede zeden. Maar zij zwijgen in alle talen wanneer vaders, ooms, broers en anderen kinderen en vrouwen misbruiken en mishandelen; thuis, in instellingen, en zelfs binnen kerken. Dan blijft het stil. Té stil. Ik vraag me dan werkelijk af of zij een religie belijden die liefde voor de medemens predikt? Of een religie die haat jegens hun medemens goedpraat?

De vloek die nooit van God kwam
Dit doet mij denken aan het verhaal van Cham waarin de nakomelingen van één zoon als minderwaardig werden gezien en eeuwenlang ook zo zijn behandeld. Net zoals die “vloek” generaties lang werd herhaald, zo wordt ook vandaag de dag de veroordeling van homoseksuele mensen voortgezet onder het mom van geloof. En dat terwijl homoseksuelen óók christen zijn, of moslim, of hindoe. Zij worden niet alleen buitengesloten, maar hun leven wordt in gevaar gebracht, emotioneel, sociaal-maatschappelijk, zelfs fysiek. En het wrange is: degenen die zo veroordelen, lijken zelf niet te beseffen dat ook dát een zonde is. Anderen uitsluiten, mensen kwetsen, ongelijkheid verkondigen in Gods naam, dat is geen rechtvaardigheid, dat is hoogmoed.

Misbruik Bijbelse teksten
Eeuwenlang werd de “vloek van Cham” uit Genesis vers 9:18–27 misbruikt om slavernij te rechtvaardigen, ten koste van creoolse mensen. Maar wie de tekst goed leest, ziet dat niet Cham werd vervloekt, maar zijn zoon Kanaän. En die vloek kwam niet van God, maar van Noach die zelf  dronken en naakt in zijn tent lag. Toch hebben mensen deze tekst herschreven, verdraaid en misbruikt. Dat werkte: miljoenen mensen zijn eeuwenlang onderdrukt onder het mom van een goddelijke vloek die er nooit was.Tot op de dag van vandaag ervaren creoolse mensen racisme, discriminatie en geweld en worden sommigen zelfs vermoord. In de Verenigde Staten is de Ku Klux Klan geen relikwie van het verleden. In Nederland is racisme alledaags. En ook in ons eigen, multi-etnische Suriname kunnen we niet ontkennen dat er discriminatie bestaat op basis van huidskleur, afkomst en etniciteit.

Niet dat in Suriname één etnische groep systematisch heerst over anderen, maar de sociale werkelijkheid laat wel degelijk ongelijkheid en bevooroordeelde behandeling zien. We dragen allemaal de verantwoordelijkheid om die structuren te herkennen en te doorbreken. Want elke vorm van uitsluiting op basis van identiteit, of het nu gaat om kleur, etniciteit, gender of seksuele oriëntatie, is een gevaarlijk precedent. Vandaag misbruik je misschien een Bijbeltekst om het recht aan jouw kant te krijgen, maar morgen kan iemand anders een andere tekst misbruiken om jóu buiten te sluiten. De geschiedenis leert ons dat discriminatie zelden stopt bij één groep. En dan die rechtvaardiging vanuit het Oude Testament. Terwijl het Nieuwe Testament juist oproept tot liefde, vergeving en barmhartigheid. Maar blijkbaar misbruiken sommigen het Oude Testament wanneer het hen uitkomt om te oordelen, te veroordelen en uit te sluiten.

Wat Jezus wel en niet zei
We zien dat nu ook in Suriname. Sommige politici-in-spe proberen hun christelijke religie te vervlechten met hun verkiezingsboodschap. Ze zeggen dat ze handelen vanuit morele principes en christelijke overtuiging, maar hun daden vertellen een ander verhaal.  Zij sluiten bewust homoseksuele mensen uit. Dit druist juist tegen de kern van de christelijke waarden in. En met de verkiezingen van 25 mei in zicht wordt dit steeds meer zichtbaar.

Dus stel uzelf deze vragen: Wist u dat mensen eeuwenlang ‘de vloek van Cham’ verkeerd gebruikten om slavernij te verdedigen? Als die interpretatie fout was, waarom bent u er dan zo zeker van dat uw interpretatie over homoseksualiteit wél correct is? Moet u niet juist voorzichtig zijn met het trekken van harde conclusies, als de geschiedenis ons leert hoe vaak Bijbelteksten verkeerd zijn geïnterpreteerd?

Ook de zogenaamd ‘duidelijke’ verzen over homoseksualiteit in Leviticus en Romeinen zijn ontstaan in een totaal andere culturele en historische context. Leviticus verbiedt óók het eten van garnalen en het dragen van gemengde stoffen. En daar houden heel veel christenen zich ook niet aan. Paulus zijn woorden in Romeinen gingen niet over liefdevolle relaties, maar over afgoderij en machtsmisbruik.

En dan is er Jezus Christus. Jezus, die nooit iets zei over homoseksualiteit. Jezus, die wél sprak over liefde, gerechtigheid en mededogen. Die zei dat je eerst naar de balk in je eigen oog moet kijken, voor je wijst naar de splinter in dat van een ander.

Dus laten we eerlijk zijn. Misschien is de grootste zonde niet dat iemand liefde heeft voor iemand van hetzelfde geslacht. Misschien is het de grootste zonde dat we Gods naam misbruiken om anderen te veroordelen. En vergeten dat God liefde is.