Privacy recht van het kind en grooming

Jrg 19 no 6 september 2022

Tekst Stieffano Irodikromo

Naarmate het kind ouder wordt, verlangt hij van nature naar een stukje autonomie. Het privacy recht is verankerd in de Surinaamse Grondwet en, in het bijzonder voor het kind, verwoord in artikel 16 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Alvorens in te gaan op het privacy recht van het kind is het cruciaal om de rechtspositie van het kind te onderscheiden van die van een volwassen persoon. 

Voor kinderen zijn er naast de wetgeving die van toepassing is op meerderjarigen, aparte wetten en verdragen in het leven geroepen afhankelijk van hun leeftijd en kwetsbaarheid. Een kind wordt beheerst door twee juridisch relevante omstandigheden. Ten eerste dat het kind onder gezag valt van een meerderjarige natuurlijke persoon of rechtspersoon en dat het beperkt handelingsbekwaam is. 

Het laatste houdt in dat een kind gehoorzaam is naar zijn ouders toe en voor bepaalde handelingen de toestemming nodig heeft van hen en in bepaalde omstandigheden, omschreven in de wet, niet zelfstandig kan optreden. Een situatie waar het kind de medewerking behoeft van zijn wettelijke vertegenwoordiger is wanneer het kind in rechte moet optreden, maar vanwege zijn handelingsonbekwaamheid wordt vertegenwoordigd door zijn wettelijke vertegenwoordiger. Een volwassen persoon, daarentegen, bevindt zich, in beginsel, in een andere rechtspositie. 

Het privacy recht van het kind heeft, naar analogie beredeneerd, dezelfde strekking als het privacy recht dat elke burger geniet. Dit houdt in dat ouders en of verzorgers een bepaalde mate aan autonomie moeten kunnen tonen door het kind privacy te geven. Dit geldt niet alleen voor hen, want niemand mag zonder juridisch relevante reden inbreuk maken op dit recht. Denk hierbij aan een situatie waar het kind zich verkleedt in een pashokje of een situatie waar er van het kind verwacht wordt dat hij zelf een stap zal moeten ondernemen, bijvoorbeeld welke vervolgopleiding het kind zal volgen. 

Het recht op privacy van het kind moet ook worden gewaarborgd in gevallen waar het persoonsgegevens van het kind betreft. Ook politieke, filosofische, ideologische of religieuze overtuiging en seksuele geaardheid vallen onder deze strekking. De autonomie die het kind geniet, naarmate hij ouder wordt, zal er zeker toe leiden dat het kennis zal maken met het internet. Het internet is naast een kennisbank een communicatiebron die het kind niet zal kunnen worden onthouden. 

Grooming

Met de technologische ontwikkelingen ontstaan er meer mogelijkheden voor volwassenen om online kinderen te kunnen voorbereiden voor seksueel misbruik. Dit heet grooming. De volwassen persoon probeert online een hechte emotionele band met het kind te op te bouwen door het vertrouwen van het kind in te winnen, een voorstel tot ontmoeting te doen met als uiteindelijk doel het kind seksueel te misbruiken. Dit fenomeen is in de Surinaamse wetgeving strafbaar gesteld in artikel 292a van het Wetboek van Strafrecht. De leeftijd van de groomer in dit wetsartikel niet afgebakend, wat betekent dat de groomer ook een minderjarige kan zijn, dus iemand onder de leeftijd van 21 jaar conform het Surinaamse Burgerlijk Wetboek. 

De groomer speelt in op de emotionele toestand van het kind. Volgens de literatuur zijn er fasen – deze zijn niet cumulatief van aard zijn, maar alternatief – die de groomers doorlopen. Het begint bij het slachtoffer te identificeren door online een vriendschappelijke band met het kind aan te gaan. Zo een persoon probeert het vertrouwen van het kind in te winnen en zal alles doen om de band met het potentiele slachtoffer te versterken. 

Na de tweede fase te hebben doorlopen, staat de derde fase open waar de groomer op de hoede zal zijn en alle mogelijke risico’s zal proberen te omzeilen. Zodra zo een persoon merkt dat de kust veilig is, zal die het kind duidelijk maken waarom niemand moet weten van de band die ze met elkaar hebben. Dit staat bekend als de exclusiviteitsfase. 

Gezien de kwetsbaarheid van het kind – deze is afhankelijk van de positie waarin het kind zich bevindt – zal het online naar een ‘zorgzame’ persoon zoeken. Denk maar aan een kind dat sociaal geïsoleerd is of een kind dat zich bevindt in een ongezonde huiselijke sfeer. Dit hoeft vanzelfsprekend niet bij elk kind het geval te zijn. Ook het kind dat extrovert van aard is, kan slachtoffer worden van grooming. 

De laatste fase is de fase die geen enkele ouder en of verzorger wil meemaken. Namelijk dat het kind daadwerkelijk seksueel wordt misbruikt.

Er zijn drie soorten groomers:

De verzorgende groomer, zoals hierboven omschreven, die alleen contact heeft met een kind. 

de tweede is de groomer die gelijk met de deur in huis valt en het kind vraagt om ontucht met hem/haar te willen plegen 

de derde soort wordt gecategoriseerd als ‘hyper-sexualised men’ wiens contacten met minderjarigen sterk geseksualiseerd zijn en zeer snel escaleren. Deze groomers zijn waarschijnlijk in het bezit van kinderpornografie en hebben veel online contact met andere zedendelinquenten en of groomers. 

Pasca en anderen hebben in hun onderzoek de volgende schadelijke effecten neergepend: verwarring, vernedering, wroeging, schaamte, zelfbeschadiging en terugtrekking van metgezellen en familieleden. Slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting kan ook gevoelens van schaamte en schuld veroorzaken, evenals een ernstig beschadigd gevoel van eigenwaarde. 

Een oproep aan ouders en of verzorgers: uw kind groeit inderdaad op tot een volwaardige burger van de samenleving. In elke groeifase geniet het kind een schepje autonomie, maar cruciaal is dat die ouderlijke controle niet uit het oog moet worden verloren.