Vergroten van het bewustzijn over de mensenrechten van de LGBTQI- gemeenschap

Jrg 20 no 8 november 2023

Tekst Omar Overman

De afgelopen twaalf jaar is PRIDE Month in oktober uitgegroeid tot een Surinaams begrip, een maand waarin de LGBTQI-gemeenschap en andere mensenrechtenorganisaties in Suriname streven naar LGBTQI-rechten. Toch zijn er grote delen van de gemeenschap die zich afvragen waarvoor het nodig is, of het rond uit afkeuren. PRIDE Month Suriname stond dit jaar weer in het teken van het vergroten van het bewustzijn en het bevorderen van begrip voor de LGBTQI-gemeenschap, met een focus op inclusiviteit, verbondenheid en het ondersteunen van individuen en groepen.

Onderzoek gedaan door mensenrechtenadvocaat Milton Castelen vanuit het ‘Stand With Us’ EU-project van Parea en Stichting Projekta, heeft onder meer uitgewezen dat Suriname het enige Caribische land is dat discriminatie op grond van seksuele oriëntatie strafbaar stelt. Bovendien het enige Caribische land dat de opruiing verbiedt tot haat, geweld of discriminatie op grond van seksuele geaardheid.

Organisaties actief

LGBTQI-organisaties doen voortdurend aan interventies om de gemeenschap en vooral de cruciale delen daarvan bewust te maken van de mensenrechten van LGBTQI-personen. Onder andere worden via het ‘Stand With Us project’ door Stichting New Monday buurtorganisaties getraind in het creëren van inclusieve organisaties. Parea is momenteel bezig met de ontwikkeling van een toolkit voor bedrijven in het creëren van veilige werkplekken. Stichting Suriname Men United is, via Caribbean Vulnerable Communities Coalition en met financiering vanuit onder andere het Global Fund, sleutelfiguren binnen de hulpverlening gevoelig te maken voor een correcte bejegening vanuit een mensenrechten visie.

Impact

Stigma en discriminatie kunnen ook psychologische gevolgen hebben Immers, uitsluiting en  vooroordelen kunnen ook negatieve emoties genereren bij individuen, zoals angst, depressie en vijandigheid. Dat is een pijnlijk proces. Deze angst kan bijvoorbeeld homoseksuele mannen en vrouwen dwingen te leven en zichzelf voor te doen als leden van de heteroseksuele bevolking. Daarnaast kan stigma een bedreiging vormen voor hun gevoel van eigenwaarde. Door voortdurende negatieve opmerkingen van de samenleving die suggereren dat de LGBTQI-gemeenschap minderwaardig is, kan het hun zelfbeeld aanzienlijk aantasten.  

De organisaties zetten zich daarom ook in op het versterken van LGBTQI-personen. Suriname Men United, New Monday, Women’s Way Foundation, Plus.sr bieden versterkingssessies aan op het gebied van seksualiteit, mentale gezondheid en mensenrechten. Parea is met financiering vanuit het Canada Fund For Local Initiatives gestart met het versterken van LGBTQI-jongeren die, mede vanwege stigma, discriminatie en uitsluiting, vroege schoolverlaters of werk- en woningzoekenden zijn.

Wanneer mensen worden belemmerd gebruik te maken van hun recht op zelfontplooiing, hebben ze vaak het gevoel dat ze naar een ander land moeten verhuizen. Dat is slecht voor hun familie, vrienden, de arbeidsmarkt en zelfs slecht voor de ontwikkeling van het land. Weer anderen stappen naar de ‘groene tafel’. 

In 2022 boekte Yvanna Paris Simson succes door haar rechtszaak, over de officiële erkenning van een geslachtsverandering van een persoon, te winnen. Voor de strijd die Simson al meer dan twintig jaar heeft gestreden, ontving zij de MATIE Award 2022. Hoewel hiermee de deur is geopend voor andere transpersonen is het nog een duur, zwaar en denigrerend traject. Binnenkort zal het LGBT Platform, met ondersteuning van het Canadese Local Engagement Action Fund, middelen beschikbaar stellen aan LGBTQI-personen die hun recht wensen te halen.

Nationale Dialoog

De Staat Suriname heeft vaker op nationale en internationale podia als standpunt, het houden van een nationale dialoog t.a.v. LGBTQI-voorzieningen, ingenomen. Als eerste stap naar de realisatie van het beleid van het ministerie van Justitie en Politie inzake het bevorderen van mensenrechten van LGBTQI-personen heeft de toenmalige minister mr. dr. Jennifer van Dijk Silos het besluit genomen om de Commissie Diversiteit en Inclusiviteit in te stellen. Deze commissie heeft hearings gehouden met maatschappelijke organisaties. Echter zijn er van overheidswege geen initiatieven ontplooid om te komen tot een wetgevingstraject laat staan tot een georganiseerd voorbereidend juridisch onderzoek 

Zelfs in de onlangs in behandeling genomen wijziging van het Burgerlijk Wetboek van 28 december 1859 zijn er geen initiatieven genomen. Er is dus hoegenaamd geen uitzicht op een wettelijke regeling. De staat kan zich niet op de afwezigheid van wetgeving blijven beroepen indien zij daartoe zelf geen initiatieven ontplooit.

Overigens is het standpunt van de regering voor het houden van een nationale dialoog voor het bepalen van het volledige genot van alle mensenrechten door LGBTQI-individuen, onverenigbaar met de Grondwet van Suriname, die het beginsel van non-discriminatie op welke grond dan ook erkent, ongeacht de publieke opinie. Maar, wat als de rol van openbare hoorzittingen wel wordt toegepast als het om de LGBTQI-gemeenschap gaat? Volledig genot van alle mensenrechten is een inherent recht van ieder mens en geen geschenk. Daarom mag het in geen geval worden onderworpen aan de willekeurige goedkeuring van de samenleving. Stel je eens voor als er een volksraadpleging nodig was voor de afschaffing van de slavernij onder slaveneigenaren of onder mannen voor het bieden van kiesrecht aan vrouwen.

Het thema ‘(birth of) a new age’ is een oproep van het LGBT Platform aan LGBTQI-personen en aanverwante organisaties voor een nieuw tijdperk van proactieve en strategische LGBTQI-betrokkenheid. Wij streven naar inclusie en belangenbehartiging, meer begrip en respect voor de diversiteit en de rechten van alle medemensen, ongeacht sekse, leeftijd, etniciteit, achtergrond, seksuele geaardheid, gender expressie of identiteit. Als het nu niet gebeurt, wanneer dan wel? Als wij dat niet doen, wie dan wel?