Een vrouw als president; waarom niet?

Jrg 21 no 7 oktober 2024

Tekst Henna Guicherit

Naarmate de verkiezingen naderen, duiken met een zekere regelmaat pseudo-politici en politieke analisten op die zich verontwaardigd afvragen waarom er nu stemmen opgaan voor een vrouw als president. Immers, het gaat er om dat kandidaat-presidenten capabel moeten zijn. Dat is nogal logisch zou u denken. Niet logisch is het dat wanneer vrouwen kenbaar maken een bestuurlijk leidinggevende functie te ambiëren er vragen en obstakels worden opgeworpen waar mannelijke politici niet mee worden geconfronteerd.

Aan al die pseudo-politici en politieke analisten vraag ik ons publiekelijk te informeren of zij aan de vooravond van alle vorige vrije en geheime verkiezingen de vraag hebben gesteld of een man wel president zou moeten zijn. En of ze toen ook hebben benadrukt dat de sekse er niet toedoet maar dat de capaciteit van belang is. Het is niet onwaarschijnlijk dat hen, bewust of onbewust, de angst om het hart slaat dat vrouwen de toekomst aan hun zijde hebben en dat mannen het op weg naar een evenredige vertegenwoordiging zullen afleggen tegen excellente vrouwelijke kandidaten.

Profiel vereist
Alle kandidaten die verkiesbaar zijn voor een bestuurlijke functie zouden moeten voldoen aan goed onderbouwde criteria die wettelijk zijn vastgelegd. Dit om te voorkomen dat iedere charismatische ‘Popi Jopie’, met veel populistische grootspraak en weinig of geen deskundigheid, dit land gaat besturen met alle risico’s van dien. 

Wilt u bijvoorbeeld het beroep van huisarts, leerkracht, verpleegkundige of lasser uitoefenen dan moet u eerst uw deskundigheid aantonen met de nodige gewaarmerkte diploma’s. Echter, voor het bekleden van het presidentschap en vicepresidentschap, zijn de formele vereisten minimaal: de Surinaamse nationaliteit, dertig jaar of ouder, niet uitgesloten van het passief en actief kiesrecht, geen handelingen hebben verricht in strijd met de Grondwet (!) en tenminste zes jaar in Suriname hebben gewoond. 

Voldoen aan een profiel van deskundigheid is niet aan de orde. Hebt u naast een getuigschrift van de lagere school of een zwemdiploma ook een sterk charisma en ontembare politieke aspiraties dan kunt u in bestuurlijk Suriname theoretisch het presidentschap verwerven. Niet alleen staatshoofd van de republiek Suriname zijn, maar ook hoofd van de regering, voorzitter van de Staatsraad en van de Veiligheidsraad. 

Gelijke verdeling van vrouwen en mannen op de kandidatenlijsten
Nu de roep voor een vrouwelijke president toeneemt, wordt er hopelijk ook gelobbyd voor het om en om plaatsen van vrouwen en mannen (verticale pariteit) op de landelijke kandidatenlijst van alle politieke partijen die deelnemen aan de verkiezingen. Het streven is gericht op een rechtvaardige ofwel evenredige vertegenwoordiging van vrouwen en mannen als uitkomst van de verkiezingen van 2025. 

Meer vrouwen op de kandidatenlijst betekent minder mannelijke kandidaten. Meer gekozen vrouwen in De Nationale Assemblee betekent minder ‘pluche’ voor mannen. Dat pluche heeft sinds jaar en dag een magische aantrekkingskracht. En wie daar eenmaal op heeft gezeten wil niet meer opstaan.

Met de wijziging van de Kiesregeling is het stelsel van evenredige vertegenwoordiging ingevoerd. Dit kan mogelijk ertoe leiden dat vrouwelijke politici meer obstakels op hun carrière pad zullen ondervinden. Het kan variëren van glazen plafonds tot openlijke discriminatie en verbaal, fysiek en seksueel geweld. Tenzij mannen zich nu wel bewust zijn van het belang de macht met de andere sekse te delen, zich daartoe bereid verklaren en het niet bij woorden laten. Ik heb hier nog een hard hoofd in. 

In de politieke partijen zijn het nog altijd overwegend mannen die de lakens uitdelen. Rest ons hard te werken aan de empowerment van vooral jonge vrouwen met politieke aspiraties zodat zij in staat zijn met een sterke lobby hun posities in de politieke partijen op te eisen en niet langer waterdragers te zijn.

De hamvraag
Waarom moeten mannen de macht nu eindelijk gaan delen met vrouwen? Vanaf de invoering van het ‘onvolledig’ algemeen kiesrecht in 1948 tot vandaag is regeren altijd een mannenaangelegenheid geweest. Onvolledig, omdat dit kiesrecht de inheemsen en de marrons werd onthouden. 

Een mannenaangelegenheid, omdat de regeringen globaal voor slechts 6,6 procent uit vrouwen bestonden. Suriname heeft vanaf 1948 nooit een vrouwelijke gouverneur, minister-president, president of vicepresident gekend. 

Neemt u de moeite om in uw omgeving na te gaan wat men er van zou vinden als er vanaf 1948 nooit een mannelijke minister-president, president of vicepresident zou zijn geweest. U zult op bergen van verontwaardiging stuiten. Waarom dan wel plots van alles opwerpen wanneer feministen, mensenrechtenactivisten en echte democraten zich nu, na 76 jaar sterk maken voor het doorbreken van het systematisch bevoordelen van mannen in politieke functies, het systematisch uitsluiten van vrouwen in posities van beleid en besluitvorming en het systematisch handhaven van normen en praktijken die vrouwen ontmoedigen politieke macht te verwerven. 

Dat heeft alles te maken met de wijdverbreide vooroordelen over vrouwen, de onderwaardering van hun capaciteiten en het ontkennen van hun vrouwenrechten. Helaas, leeft de gedachte nog dat mannen intelligenter zijn en beter leiding kunnen geven dan vrouwen. Dat vrouwen emotioneler zijn dan mannen, geen inzicht hebben en ongeschikt zijn om dit land te besturen. Politieke leiderschapsfuncties zouden daarom het voorrecht zijn van mannen. 

Het is de hoogste tijd dat deze mythen doorbroken worden. Mannen zijn niet geboren om leiding te geven. Het zit niet in hun genen. Dat bewijzen zij al decennialang.

Spelen met vuur
Kiesgerechtigden, ‘als de vos de passie preekt, boer pas op je ganzen’. Ik acht u intelligenter dan vele politici. Zeker intelligenter dan zij die recent, behalve hun politieke aspiraties ook wereldkundig hebben gemaakt wat zij, eenmaal aan de macht, voor het volk gaan presteren. Sommigen hebben zich hiermee bij voorbaat zelf gediskwalificeerd. 

Wanneer een ‘kandidaat president’ zichzelf het etiket opplakt van ‘oorlogskoningin’ om vervolgens te betogen dat zij, eenmaal president, iedere Surinamer tot miljonair zal maken dan moet u toch met de oren staan te klapperen. Suriname telt meer dan zeshonderdduizend inwoners. Waar zij minstens zeshonderd miljard (600.000.000.000), ongeacht van welke valuta, vandaan gaat halen, dat weet zij alleen. 

En dan die politicus van wie ik een donkerbruin vermoeden heb dat hij graag met de presidentiele sjerp wil worden omhangen. Zijn ‘veiligheidsbeleid’ zal erop gericht zijn ieder huishouden van een wapen te voorzien. Het resultaat kunt u raden; een toename van geweldsdelicten en een nog groter gevoel van onveiligheid Is she or he equipped for the job?