Jrg 21 no 10 januari 2025
Tekst Carla Bakboord
Genderoptiek is één van de middelen van het Women’s Rights Centre (WRC) om gendergelijkheid en gendergelijkwaardigheid, te bevorderen, vrouwenrechten te bepleiten en alle vormen van geweld tegen vrouwen uit te bannen. Met deze woorden maakten de lezers van de Ware Tijd op maandag 5 april 2004 kennis met het eerste nummer van deze rubriek. In de afgelopen bijkans 20 jaar heeft Genderoptiek met een diversiteit aan artikelen inhoud hieraan gegeven en doet dit vandaag met nummer 250.
Wij staan wereldwijd voor enorme uitdagingen. De democratie staat onder druk en vormt een bedreiging voor een rechtvaardige samenleving. Vrouwenhaat, kindermishandeling, gendergerelateerd en huiselijk geweld, zijn daar de uitingen van. Daarom wensen wij u voor 2025 een wijs jaar toe waarin we alles doen wat in ons vermogen ligt om een beter mens te worden.
Volgens de Chinese astrologie die is gebaseerd op de stand van de maan, begint het nieuwe jaar op 29 januari en staat het in het teken van de slang. De slang symboliseert onder meer wijsheid, elegantie en transformatie. In onze multiculturele en religieuze samenleving krijgen we vanuit verschillende opvattingen en overtuigingen levenslessen mee. Deze verschillen en ook overeenkomsten verrijken onze kennis en levenservaring. Immers, door steeds van anderen het goede mee te nemen, groei je om een beter mens te worden. Dat is de basisboodschap die je van elke cultuur en religie meekrijgt.
Inspiratie uit religie
Zelf kom ik uit een rooms-katholiek gezin en heb als kind ook rooms-katholieke scholen doorlopen. Ik zat in het kerkkoor en was lid van ‘de Kaboutertjes’. Wat heb ik daar toch veel mooie boodschappen meegekregen zoals: ‘altijd goed zijn voor een ander’ en ‘elke dag een goede daad verrichten.’ Ik was gefascineerd door de verhalen die mij door mijn moeder en ons op school werden verteld over Jezus. Hoe hij respect had voor elk mens, hoe elk mens telde. Dat Hij zijn hart openhield voor de sociaal zwakkeren en niemand uitsloot. Het verbaasde me dat velen deze boodschap niet begrepen en weigerden bepaalde groepen te accepteren. Als kind was ik me daar al vroeg van bewust. Daarom nam ik het altijd voor iedereen op. Als kinderen gepest werden op school – hoe klein ik ook was, vaak waren die kinderen veel groter dan ik – kwam ik ertussen en nam het voor hen op. Niemand durfde hen dan meer te pesten.
Met deze houding en passie gaf ik later ook inhoud aan mijn mensenrechtenactivisme. De mooie, strijdvaardige verhalen van Jezus inspireerden me, evenals zijn vermogen om in dialoog te blijven gaan met tegenstanders. Altijd in gesprek blijven met de ander: geen gemakkelijke taak, ook niet voor mij. Ook ik moest en moet nog steeds door dat proces van wederzijds respect.
Jezus’ boodschap vond ik ook terug in een mantra uit het hindoeïsme: “Wordt mens, wordt steeds een beter mens. Dit kan door steeds het goede te promoten en het kwade na te laten.” En in de Koran wordt men eraan herinnerd altijd vrede te zoeken. Ook aan mensen die geen religie aanhangen wordt deze boodschap overgedragen. Dit laat zien dat het basisprincipe ‘goed doen voor de ander’ universeel is en terugkomt in verschillende culturen en religies.
Goed en kwaad
Toch vraag ik me vaak af waarom we niet altijd het goede kunnen doen als de kans zich daartoe voordoet. Zijn we als mens niet in staat ons vrij te maken van het slechte dat in ons huist? Of zijn we van nature alleen slecht? Waarom is er zoveel geweld? Waarom is er huiselijk en gendergerelateerd geweld? Ik heb dat bestudeerd, erover nagedacht en ben tot de conclusie gekomen dat mensen van nature goed zijn. Want als je ziet wat mensen kunnen bereiken wanneer een ander in nood is, blijkt dat vermogen duidelijk. Wij hebben als mens dus zowel de capaciteit om goed als kwaad te doen.
De christelijke leer gaat uit van het scheppingsverhaal. God heeft de wereld in zeven dagen geschapen. Maar hoelang duren die zeven dagen? Praten we over dagen van 24 uur, of moeten we een dag invullen met miljoenen jaren? Volgens de evolutieleer kan het miljoenen jaren duren voordat een levend organisme zich volledig ontwikkelt. Vanuit de christelijke leer wordt God beschouwd als een entiteit die alleen uit goedheid en liefde, gebaseerd op wederzijds respect, bestaat. En God heeft de mens naar Gods evenbeeld geschapen. Maar wij zijn nog lang niet het evenbeeld. Ook de mens is volgens mij nog steeds bezig te evolueren zowel fysiek als moreel en spiritueel om een goed mens te worden naar Gods evenbeeld. Zou God misschien nog bezig zijn met dag één van de schepping? Een proces dat eveneens miljoenen jaren kan duren
Rechtvaardigheid en herstel
In onze multiculturele samenleving zien we dat verschillende culturen en religies uiteenlopende manieren hebben om met fouten om te gaan. In sommige tradities ligt de nadruk op vergeving en verzoening, waarbij het draait om innerlijke rust en het loslaten van negatieve gevoelens, soms zonder een directe actie van de dader. Terwijl andere culturen meer gericht zijn op verantwoordelijkheid nemen en het herstellen van relaties. Dit vraagt om concrete stappen van de dader om de relatie en het vertrouwen te herstellen, met nadruk op rechtvaardigheid en herstel.
Deze diversiteit biedt ons een schat aan inzichten. We maken fouten, we doen anderen pijn; soms bewust, soms onbewust, maar het niet corrigeren van die fouten brengt ons steeds verder weg van ons goede menszijn. Erken je fouten, betuig spijt en corrigeer ze. We zullen anders steeds dieper dalen in een wereld waarin we niet meer liefdevol kunnen samenleven. Een wereld waarin wantrouwen, agressie, geweld, egoïsme en hebzucht domineren.
Onze culturele en religieuze basisprincipes zijn gebaseerd op inclusiviteit. Daar zijn we ons vaak niet van bewust, omdat we ons laten leiden door valse profeten. Tijdens een wereldreligieuze conferentie in 2008 in Den Haag waarschuwden religieuze leiders al dat velen religie misbruiken om exclusiviteit en geweld te rechtvaardigen. “Iemand die haat en geweld predikt, predikt niet vanuit de liefde van God,” waarschuwde een religieus-leider.
Laten we, in dit Chinese Nieuwjaar de slang zijn wijsheid, elegantie en transformatie inzetten en de moed opbrengen om een beter mens te worden!
Women's Rights Centre Suriname 