Genderoptiek Jrg 12 no 12 maart 2016
Chandra van Binnendijk
Drie jaar geleden ging ik naar Nickerie om research te doen voor een nieuw boek.[1] Ik vertrok met een lijstje namen van mensen die ik er zéker moest spreken, volgens Nickerie-kenners. Op die lijst stond ook de ondercommandant van het garnizoen in Nieuw Nickerie, kapitein Daisy Saltani. Die naam alleen al klonk spannend. En helemaal intrigerend leek me zo’n vrouw als leidinggevende in een machomannenberoep, bovendien ook nog in een district waar vrouwen (zo zeiden de kenners) niet echt een leuk leven hadden …. Zou ze erg pinnig zijn? Een keiharde tante, iemand die gewend was om anderen af te blaffen, die dagelijks hele pelotons strak in de houding wist te zetten?
Al bij de eerste ontmoeting klikte het enorm. Daisy Saltani bleek een zeer innemende vrouw. Warm en open, vol humor, met het hart op de tong en absoluut geen blad voor de mond nemend. Zonder terughoudendheid vertelde ze over haar jeugd en over de keuzen die zij had gemaakt in haar leven. Uit haar verhalen kwam een strijdbaar persoon naar voren. Zij was iemand die onrechtvaardigheid niet begreep en het daarom ook fel bestreed. Dat deed ze al van jongs af. Negen jaar was ze nog maar, toen ze thuis een rel schopte omdat ze geen lange broek aan mocht. Hoezo niet? En hoezo mogen meisjes niet breeduit lachen en wordt dat onbeleefd gevonden? En waarom moeten wij altijd met onze benen dichtgeknepen zitten? Dat soort dingen stoorde haar onmetelijk, ze ervoer het als een beperking dat jongens wel van alles mochten en meisjes niet. Voor haar speelde dat mee bij haar besluit om in het leger te gaan. Ze wilde weleens zien wat die mannenwereld nu eigenlijk inhield en wat het dan zo anders maakte.
Hiervoor had ze de kweekschool doorlopen, waar ze als 14-jarige al aan kon beginnen omdat ze een pienter en leergierig kind was. Eigenschappen die haar typeerden en die maakten dat ze ook in het Nationaal Leger snel carrière maakte; binnen enkele jaren had ze het al geschopt tot onderofficier en vrij snel daarna werd ze bevorderd tot officier.
Ook in deze kring kreeg men de wind van voren als de gelijkheid tussen vrouwen en mannen in het geding kwam, of een andere onrechtvaardigheid. Eenmaal per jaar hield ze power talks in de prof. Dr. Ali kazerne, wanneer de schooljeugd van Nickerie er op bezoek kwam in het kader van hun maatschappelijke oriëntatie. En dan sprak ze vooral de meisjes toe, omdat ze hen wilde sterken om voor zichzelf op te komen. Voor een jong poldermeisje was zij daar ongetwijfeld het meest fantastische voorbeeld van. Met haar krachtige houding heeft Daisy Saltani een emancipatorische rol van groot belang gespeeld, en vooral ook vanwege de onbevreesdheid waarmee ze dingen aan de orde stelde. Maar tussen alle gevechten door bleef ze breeduit lachen. Wat hebben we veel gelachen!
In het kringgesprek dat we toen in Nickerie organiseerden met een groep Hindostaanse vrouwen, was zij de enige die wist wat het woord voor ‘moed’ in het Sarnami was. Himat.
In mijn gedachten zal het begrip ‘himat’ voor altijd verbonden blijven met deze bijzondere vrouw. Daisy Saltani: I salute you!
[1] Nickerie, Verhalen van mensen en gebouwen; Fineke van der veen, Dick ter Steege, Chandra van Binnendijk; LM Publishers 2013
Women's Rights Centre Suriname 