De grootste vijand van de vrouw is de vrouw zelf: een mythe

Jrg 19 no 1 april 2022

Tekst Carla Bakboord

Sinds jaar en dag word ik geconfronteerd met de uitspraak van mannen en vrouwen die vol overtuiging stellen dat de vrouw de grootste vijand van de vrouw zelf is. “Vrouwen gunnen elkaar niets. Zij dragen elkaar niet voor om hoge functies te bekleden. Ze zijn jaloers op elkaar. Ze zijn niet solidair.” Dit zogenaamd gedrag dat vrouwen eigen zou zijn, wordt door deze debaters als een typische eigenschap van vrouwen beschouwd. 

 Hoe komt het dat vrouwen en mannen vinden dat vrouwen elkaar niets gunnen? Aan vrouwen wordt niet geleerd voor zichzelf op te komen, maar wel om zich altijd ten dienste te stellen van, in de eerste plaats hun man en vervolgens de rest van het gezin en de familie. Het dienstbaar zijn, behoort tot de belangrijkste rol, taak en verantwoordelijkheid van meisjes en vrouwen. Dominantie en agressie passen niet bij de haar toebedeelde vrouwenrol, maar die rollen zijn toebedeeld aan mannen. 

De vrouw behoort een nederige en onderdanige positie in te nemen in de door mannen gedomineerde samenleving. Vrouwen dienen zich heel netjes te gedragen op seksueel gebied en worden veelvuldig door zowel vrouwen als mannen voor motyo uitgemaakt vanwege hun kleding, make-up of hun verondersteld seksueel gedrag.

Al eeuwenlang hebben vrouwen de zorg over vrouwen, hun dochters, hun zusters, hun moeders, tantes, grootmoeders en buurvrouwen. Vrouwen kunnen nog zoveel goed doen voor hun gezin of hun familie, maar krijgen de waardering die ze verdienen niet. En ook niet van andere vrouwen, omdat hun inzet als een vanzelfsprekendheid, een plicht wordt gezien. En omdat zij niet geleerd hebben zichzelf als vrouw te waarderen, zien zij daardoor de waarde van hun seksegenoten ook niet in. Notabene wanneer vrouwen zich kritisch opstellen naar vrouwen toe wordt dit als vijandig beschouwd. 

U moet niet onderschatten hoe diepgeworteld deze misvatting in ons denken is en hoe deze zich telkens weer in al onze instituten, in de politiek, op het werk, thuis of op feestjes manifesteert. Tijdens één van mijn trainingssessies zei een vrouw dat ze nooit zal stemmen voor een vrouw als president, want zij is zich ervan bewust dat een vrouwelijke presidentskandidaat net als andere vrouwen, die capaciteit niet heeft. “Het is niet in onze aard”, zei ze. Vrouwen die niet voldoen aan dit verwachtingspatroon, maar opkomen voor zichzelf, carrière maken in organisaties waar dat niet gebruikelijk is, en zich als ‘kemphanen’ gedragen zoals mannen doen, worden afgestraft. Ze stellen zich bijvoorbeeld heel mannelijk op, nemen afstand van andere vrouwen en ze zetten zich niet in voor vrouwen. Let wel, niet alle vrouwen zijn vrouwenrechtenactivisten of genderbewust. Zij worden als ‘bitches’ bestempeld. Immers zij gedragen zich niet conform de traditionele genderrollen en taken. En worden dan aangesproken en afgestraft op hun vrouw-zijn. 

Dit in tegenstelling tot mannen die mannen op diezelfde manier bejegenen. Mannen komen ook niet altijd voor elkaar op. Gunnen elkaar ook niets. Kijk maar naar hun krabbenmentaliteit in het politiek machtscentrum.  Kijk maar in de gevangenissen hoeveel mannen daar gratis logies krijgen vanwege hun criminele activiteiten waarvan mannen het slachtoffer zijn geworden. Dit wordt niet eens als een negatieve eigenschap aangemerkt, maar als te voldoen aan de mannelijke norm. Zijn agressief, dominant en hanengedrag wordt als normaal beschouwd en hij wordt niet op zijn mannelijkheid aangesproken. Want zo zijn mannen nu eenmaal en vrouwen niet.  

En krijgen wij ooit te horen dat de man de vijand van de man zelf is? Nee. Dat de man de vijand van de vrouw is, heb ik overigens vrouwen- en ook mannen- nooit horen zeggen. Het is de dubbele standaard waarmee vrouwen worden gemeten. Dus mannen en vrouwen worden verschillend beoordeeld voor hetzelfde gedrag, waarbij alleen vrouwen hiervoor worden afgestraft.

Vrouwensolidariteit

Miljoenen vrouwen, ook die van Suriname, strijden al meer dan honderd jaar voor gelijke rechten voor vrouwen en tegen alle vormen van discriminatie van en geweld tegen vrouwen. Deze vrouwen hebben ervoor gezorgd, dat vrouwen nu beter toegang hebben tot onder andere betaalde arbeid, gezondheidszorg, onderwijs, beschutting, bescherming, veiligheid, politieke participatie en besluitvormingsposities. Deze vrouwen bewijzen tot de dag van vandaag dat vrouwen het vermogen en de kracht hebben het gemeenschappelijk belang – gelijke rechten voor vrouwen – samen te bepleiten. Ook al kennen deze strijdbare vrouwen elkaar niet, en zullen zij elkaar niet tegenkomen. Ook al zijn er culturele, politieke en klassenverschillen onder deze vrouwen, zij bewijzen keer op keer dwarsdoor die verschillen heen hun onuitputtelijke solidariteit op basis van een gezamenlijk belang. Daar kunnen heel veel volksstammen wat van leren.

En toch vinden mannen en vrouwen nog steeds dat de vrouw de grootste vijand van de vrouw zelf is. Het wordt tijd dat mannen en vrouwen elkaar bevrijden van deze misvatting, deze mythe dat vrouwen elkaars vijand zijn. Wat vrouwen moeten inzien is dat zij naast het opkomen voor hun eigen belang, zich juist ook richten op het gemeenschappelijk belang. Vrouwen zijn dus de grootste vriendin van de vrouw zelf. Deze positieve benadering is het fundament waaruit vrouwen – jong en oud – meer kracht zullen putten om verder te groeien naar een samenleving vrij van alle vormen van discriminatie van en geweld tegen vrouwen.