Het VN-Vrouwenverdrag; gelijkheid en non-discriminatie

Jrg 14 no 11 februari 2018
Door Henna Guicherit        

Het VN Vrouwenverdrag (CEDAW) staat deze maand extra in de belangstelling omdat op 28 februari een delegatie van de overheid in Geneve in dialoog zal treden met de CEDAW Commissie over het 4^e, 5^e en 6^e gecombineerde Landenrapport van Suriname. Women’s Rights Centre en Ultimate Purpose zal, met de ondersteuning van IWRAW Asia Pacific weer een tweepersoons ngo delegatie afvaardigen om de sessies van de CEDAW Commissie bij te wonen en deel te nemen aan de CEDAW Implementation and Monitoring Workshop ‘Global to Local’.

Op 1 maart a.s. vieren wij, aan de vooravond van de Internationale Dag van de Vrouw, het feit dat ons land vijfentwintig jaar geleden (1 maart 1993) zonder restricties is toegetreden tot het Verdrag inzake de Eliminatie van Alle Vormen van Discriminatie van Vrouwen (Cedaw). Dit verdrag, gebaseerd op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, is op 18 december 1979 in de VN aangenomen. Nadat twintig lidstaten het hadden geratificeerd trad het op 3 september 1981 in werking. Anno 2018 zijn bijna alle lidstaten van de VN (189 van de 199) toegetreden. Daardoor behoort Cedaw met het VN Kinderrechtenverdrag tot de meest geratificeerde VN-verdragen. Dat zegt wel wat over de wereldwijde erkenning dat er nog heel veel schort aan de beleving van vrouwen – en kinderrechten. En aan het besef dat vrouwen en kinderen ook mensen zijn. Opvallend is wel dat de Verenigde Staten deze verdragen niet heeft geratificeerd. De pogingen van de democratische presidenten Clinton en Obama ten spijt; de vereiste tweederde meerderheid van de Senaat werd niet verkregen.

Constructie
De ongelijke waardering van vrouwelijke en mannelijke mensen is een eeuwenoude, diepgewortelde en hardnekkige sociale constructie die zich manifesteert in het geloof dat mannen superieur zijn en vrouwen aan hen ondergeschikt. Dit is in strijd met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Deze genderongelijkheid is niet op een goede dag uit de lucht komen vallen en zal ook niet plotseling verdwijnen. Er is heel veel strijd en actie nodig om de verschillende krachten die dit in stand houden te verslaan. Cedaw is een welkom instrument in handen van feministen en activisten in hun legitieme strijd tegen de ongelijke verhoudingen tussen de seksen. En tegen discriminatie van vrouwen op basis van hun vrouw zijn. Met de ratificatie van Cedaw heeft de Staat Suriname zich ook aan deze strijd gecommitteerd. Daar staan opeenvolgende regeringen onvoldoende bij stil. Anders had de Staat zich meer onderscheiden door bijvoorbeeld het instellen van bijzondere maatregelen om te komen tot versnelde gelijkheid. De ondervertegenwoordiging van vrouwen in de regering en DNA is een duidelijk voorbeeld van zo een ongelijkheid die volledig in strijd is met Cedaw. Toch is positieve actie (Art. 4) in deze tot nu toe uitgebleven.

Ja, maar die DNA-leden zijn toch verkozen hoor ik u zeggen. Klopt, maar waarom hebben de door mannen gedomineerde politieke partijen zich niet ingespannen om meer vrouwen verkiesbaar te stellen? En ze op de kiezerslijst op ‘verkiesbare’ plaatsen op te brengen? Omdat het gros van die ‘superieure’ mannelijke politici in de waan leven dat regeren een aangelegenheid is van mannen die over ‘aangeboren’ politieke vaardigheden zouden beschikken. En velen, die wel beter weten, zijn niet bereid de machtsposities eerlijk met vrouwen te delen. Maar artikel 7 van Cedaw is hier heel duidelijk in: ‘vrouwen hebben in het bijzonder het recht om op gelijke voet met mannen te participeren in het politieke en openbare leven.’

Discriminatie
Niet alleen zij die de strijd aangaan tegen alle vormen van discriminatie van vrouwen, maar ook alle volksvertegenwoordigers en kabinetsleden moeten de definitie van discriminatie van vrouwen (art.1) van het verdrag goed bestuderen. Onder discriminatie van vrouwen wordt verstaan: “elke vorm van onderscheid, uitsluiting of beperking op grond van geslacht, die tot gevolg of tot doel heeft de erkenning, het genot of de uitoefening door vrouwen van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel gebied, op het terrein van de burgerrechten of welk ander gebied dan ook, ongeacht hun huwelijkse staat, op de grondslag van gelijkheid van mannen en vrouwen aan te tasten of teniet te doen.”

Het kan zijn dat onze wetgevers en beleidsmakers niet de intentie hebben om vrouwen te discrimineren en hen het genot van hun rechten te ontnemen. Maar, als dit wel het effect is van wetgeving en overheidsbeleid, dan moeten zij beseffen dat er sprake is van discriminatie. De Staat heeft dan de plicht om er voor zorg te dragen dat dit wordt recht getrokken en er voor te zorgen dat vrouwen wettelijk verzekerd zijn van bescherming. Want met de ratificatie van Cedaw heeft de Staat zich verplicht om alle vormen van discriminatie van vrouwen te veroordelen en direct passende maatregelen te treffen; om onze wetgeving en overheidsbeleid in harmonie te brengen met Cedaw. De Staat heeft zich ook verplicht periodiek een verslag te overleggen aan de Cedaw Commissie over de maatregelen die zij heeft genomen ter uitvoering van Cedaw en de vooruitgang die is geboekt.

Rol ngo’s
Ngo’s moeten ook bijdragen aan de naleving van Cedaw. En er voor zorgen dat wanneer er sprake is van discriminatie van vrouwen, in welke vorm dan ook, zij de rechten van vrouwen bepleiten en de overheid ter verantwoording roepen.

Ngo’s hebben ook tot taak om:
–          de Cedaw Commissie alternatieve of schaduw rapporten te doen toekomen;
–          de Cedaw-sessies bij te wonen en te lobbyen bij de leden van de Commissie;
–          de dialoog van de Commissie met de overheidsdelegatie te volgen; en vervolgens
–          het werk op te pakken dat voortvloeit uit de aanbevelingen en de concluding
comments van de Commissie en deze te monitoren.