Jrg 15 no 11 februari 2019
Door Henna Guicherit
Women’s Rights Centre constateert met genoegen dat er op het ministerie van Arbeid hard wordt gewerkt aan het vernieuwen van de bijna tachtig jaar oude Surinaamse arbeidswetgeving. Het is ook echt de hoogste tijd dat ons arbeidsrecht in versneld tempo in harmonie wordt gebracht met de grondwet en met de meest relevante conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Onze aandacht gaat daarbij in het bijzonder uit naar die ILO- conventies die zijn gericht op het bevorderen van gendergelijkheid in de wereld van de arbeid en wel:
- Conventie Gelijke Beloning (Nr.100);
- Conventie Discriminatie (werkgelegenheid en beroep). (Nr.111);
- Conventie Werknemers met verantwoordelijkheden voor het gezin (Nr.156); en
- Conventie Moederschapsbescherming (Nr.183).
Het voornaamste doel van de ILO is het bevorderen van kansen voor vrouwen en mannen om fatsoenlijk werk te verkrijgen in omstandigheden van vrijheid, rechtvaardigheid, veiligheid en menselijke waardigheid.Gendergelijkheid is een voorwaarde daartoe.De ILO probeert door het aannemen van verdragen en aanbevelingen de verschillende doelstellingen in bindende normen vast te leggen. Het is dan aan de lidlanden om die aanbevelingen uit te voeren en hun nationale wetgeving in harmonie te brengen met deze verdragen die zij hebben geratificeerd.
Suriname is vanaf 15 juni 1976 lid van de ILO en heeft tot nu toe 32 van de 189 conventies geratificeerd. Het meest recent Nr.100 en Nr.111. Deze zijn vanaf 4 januari 2017 van kracht. Dit geldt niet voor de conventies No.156 en No.183. Momenteel is er in lijn met de Conventie Moederschapsbescherming wel een Wet Bescherming Moederschap in behandeling in DNA.Niet alleen zwangerschaps- en bevallingsverlof maar ook het vaderschapsverlof wordt in deze wet geregeld.
Minister Soewarto Moestadja van Arbeid is er toe overgegaan om twee commissies te benoemen die specifieke wetgeving moeten ontwikkelen gebaseerd op de twee geratificeerde conventies. WRC heeft inzage gehad in de Wet Gelijke Behandeling Arbeid en de Wet Geweld en Seksuele Intimidatie Arbeid. De eerste is gericht op ‘het bevorderen van de gelijke behandeling inzake arbeid’ en de tweede op ‘het voorkomen en tegengaan van geweld en seksuele intimidatie inzake arbeid’. Dit in lijn met de Algemene Aanbevelingen nr.12 en 13 van de CEDAW Commissie.
Gelijke behandeling
Volgens de grondwet van de Republiek Suriname is het de plicht van de Staat om het recht op werk zoveel mogelijk te waarborgen door o.a. gelijkheid van kansen bij de keuze van beroep en soort werk te garanderen. De toegang tot een functie of beroep mag ook niet verhinderd of beperkt worden op grond van iemand zijn sekse.
Toch zijn er in ons land dagelijks werkzoekenden, sollicitanten en ook werknemers het slachtoffer van stigma en discriminatie. Velen die gerekend kunnen worden tot de kwetsbaren in onze samenleving kunnen hiervan meepraten. Heb je een lichamelijke beperking, leef je met hiv, ben je lesbisch, gay, biseksueel of transgender of kom je uit het binnenland dan heb je anno 2019, de grondwet ten spijt, geen gelijke toegang tot de arbeidsmarkt. Ook vrouwen worden vanwege zwangerschap en moederschap vaak geweerd en krijgen geen gelijke beloning ten opzichte van hun mannelijke collega’s voor gelijkwaardig werk dat zij verrichten. Zo verdienen mannen voor ongeschoolde arbeid bijvoorbeeld als tuinman, meer dan hun vrouwelijk collega’s als schoonmaakster. Dit is ontegenzeggelijk in strijd met onze grondwet. Het kan niet anders dan dat deze gevallen van discriminatie strafbaar moeten worden gesteld. En de Wet Gelijke Behandeling Arbeid gebaseerd op Conventie Nr. 100 voorziet hier in. Het is bedoeld om regels vast te stellen met betrekking tot eerlijke beloning, gelijke beloning voor gelijkwaardig werk voor vrouwen en mannen. Wij kunnen in dit verband ook niet voorbijgaan aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) die door 193 lidstaten van de Verenigde Naties zijn vastgesteld voor 2015 – 2030. Relevant is subdoel 8.5 van SDG 8: het stimuleren van fatsoenlijk werk voor alle vrouwen en mannen, inclusief jongeren en personen met een beperking en gelijke beloning voor gelijkwaardig werk.
Seksuele intimidatie
‘Er sprake is van seksueel molest o.a. wanneer sprake is van verzoeken om seksuele gunsten of ander verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag van seksuele aard en indien:
het gedrag belemmerend werkt op een gezonde werksfeer;
het gedrag een goede werkrelatie verstoort;
het gedrag de arbeidszekerheid aantast; en door
het gedrag grenzen van normen en waarden worden verlegd’,
aldus de Wet Geweld en Seksuele Intimidatie Arbeid.
Dat er nu zo’n wet is voorbereid, is het resultaat van jarenlange inspanningen. De Stichting Ilse Henar-Hewitt en de Nationale Vrouwenbeweging hebben zich vanaf de jaren negentig jarenlang ingezet om te komen tot een wetsproduct dat werknemers beschermt tegen seksuele intimidatie op de werkvloer. Op een door de stichting in 2011 georganiseerd congres ‘Seksueel Molest op de Werkplek, Bundeling van krachten voor beleid op ongewenst gedrag’ zijn onderzoeksdata en inzichten gedeeld met vertegenwoordigers van de publieke en private sector. Het is gebleken dat vrouwen vaak het idee hebben dat seksueel molest normaal gedrag is in een organisatie gedomineerd door mannen. “Uitingsvormen van seksueel molest op de werkplek zijn onder meer handtastelijkheden, verbaal gedrag (ongepaste opmerkingen, obscene grappen), non-verbaal gedrag (het maken van obscene gebaren), bedreigingen, intimideren en chanteren, aanranding en verkrachting.” Seksueel molest kan al tijdens sollicitatiegesprekken plaats vinden. Dit is zo diepgeworteld dat er sollicitanten zijn die er van uitgaan dat dit bij de procedure tot indiensttreding hoort.
Het ministerie van Arbeid heeft in de tweede helft van de negentiger-jaren het ILO project Women Workers Rights uitgevoerd. Dit resulteerde onder andere in richtlijnen ter voorkoming en bestrijding van seksueel molest op de werkplek, inclusief een klachtenprocedure. Partijen zijn het er over eens dat seksuele intimidatie op de werkplek een vorm van machtsmisbruik is en een wettelijk onrecht. Eén met ernstige gevolgen voor slachtoffers en werkgevers. WRC kijkt uit naar de dag dat bovengenoemde wetten de hamer van DNA passeren.
Women's Rights Centre Suriname 