Is het een schande dat Hindostaanse meisjes praten over hun incest ervaring?

Jrg 16 no 3 juni 2019
Door Seshma Bissesar

Seshma Bissesar is een freelancejournalist werkzaam bij ATV en avondblad De West. Daarnaast levert ze producties aan lokale en regionale radiozenders. Zij is ook touroperator en vertoeft het liefst in Bigipan, Nickerie. Momenteel werkt ze aan haar eerste boek ‘Bigipan, het paradijs van het westen’. Verdiepen in gendervraagstukken is ook één van haar favoriete bezigheden.

Telkens wanneer Hindostaanse vrouwen publiekelijk taboes aan de kaak stellen, zoals incest, wordt het gebagatelliseerd door leden uit hun eigen Hindostaanse gemeenschap. Maar ook wanneer ze het bespreekbaar willen maken binnen de familie of mensen uit hun directe omgeving roept het onmiddellijk heel wat negatieve reacties op. Men probeert de boodschapper en het slachtoffer klein te krijgen en te vernederen. Wat ik met u deel zal wellicht nog meer reacties teweegbrengen. Ik doe dit, omdat wij pijnlijke ervaringen niet moeten verzwijgen. Wij moeten deze juist aan de kaak stellen, zodat er verandering komt. Wij moeten erover kunnen praten en elkaars mening en ervaring kunnen delen. Daarom, de knuppel in het hoenderhok gooien iséén van mijn favoriete instrumenten, zeg ik eerlijk.

Toen ik in 2004 mijn vwo-diploma behaalde, schreef ik mij in op de Faculteit Rechten van de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Na enkele maanden maakte ik een incident mee dat mij voor de rest van mijn leven heeft bezighouden. Eén van mijn medestudenten had zelfmoord gepleegd. En zij was een nicht van mij. Dit wist ik pas toen ik rechten begon te studeren. Aan de hand van haar familienaam ben ik regelrecht op haar afgestapt om te vragen of zij familie van mij is. Tja, zo zit ik nu eenmaal in elkaar. We verrichtten beiden een kleine zoektocht naar onze familiebanden en kwamen al gauw tot de conclusie dat wij nichten waren. Ik van moeders- en zij van vaderskant. Ondanks deze onthulling bleef zij beschaafd afstand houden en collegiaal naar mij toe. Ik zocht nooit wat achter die afstandelijkheid. Immers, een vrij mens als ik laat een ieder ook vrij. Na enkele maanden hoorde ik dat ze zelfmoord had gepleegd. Mijn docent riep mij in zijn kantoor en vroeg of ik wist dat zij al die tijd van jongs af aan misbruikt werd door haar vader; mijn oom van moederskant. Ik was stomverbaasd en met enige verbijstering hoorde ik dit aan. Het kwam erop neer dat haar vader lesgaf op de technische school en haar moeder een agent van politie was. Sprakeloos luisterde ik naar mijn docent; Zij is van jongs af, als enige dochter in het gezin keer op keer misbruikt door haar bloedeigen vader. En haar moeder, die politieagent was, heeft haar niet kunnen beschermen! Tapu syen, Manai ka boli!

Zij is gek
Mijn nicht heeft haar pijn jarenlang alleen gedragen totdat zij op de middelbare school haar leed deelde met één van haar docenten. Deze docent verklaarde haar voor gek vanwege de maatschappelijke positie van haar ouders. Zij liet de ouders naar school komen, en deelde hen mee dat hun kind psychische stoornissen vertoonde en wartaal sprak. Wat een verrader! Natuurlijk kon mijn nicht geen kant op en met dezelfde pijn leefde ze verder tot ze op de universiteit haar eerste vriend leerde kennen. Op zoek naar bescherming en op zoek naar veiligheid, schraapte ze alle moed bij elkaar en nam haar vriend in vertrouwen. Ook deze verrader beschaamde haar en deed hetzelfde als haar docent. Uit wanhoop pleegde ze toen zelfmoord. Zij hing zich op in haar kamer. Dagen heb ik verdwaasd rondgelopen, als twintigjarig jong meisje. Nooit eerder in mijn leven had ik iets over incest dan wel seksueel misbruik gelezen of meegemaakt. Ik ben naar haar uitvaart geweest en confronteerde mijn familie met haar misbruik. Ik ben toen uitgemaakt voor van alles en nog wat. Zowel mijn directe familie als indirecte familie maakte ook mij nu uit voor gek.

Ik heb toen mijn hart uitgestort bij de vriendin van mijn nicht, die nu advocaat is. Ze zei: “Seshma, dit wat je nu vertelt weet ik ook. Elke keer als ik bij haar thuis op bezoek ging en ik een bad nam, bleef zij netjes bij de kamerdeur de wacht houden. Ze was ontzettend beschermend naar mij toe. Ik vroeg me altijd af waarom ze dat deed”. Ook zij was aangegrepen door het seksueel geweld mijn nicht aangedaan. Ik heb hierover eerder, in 2015, gepubliceerd omdat ik aandacht vroeg voor dit strafbaar feit. Toen belde een psycholoog mij die docent is op het Instituut voor de Opleiding van Leraren. Zij had mijn publicatie als casus gebruikt tijdens haar colleges en vroeg de studenten wie van hen incest en seksueel misbruik van dichtbij heeft meegemaakt. Iedereen stak zijn vinger op.

Het bleef niet hierbij. In hetzelfde jaar toen ik 21 werd, heb ik mijn allerliefste, beste vriendin, die nu econoom is, uit eten gebracht. Ik wilde samen met haar er een gezellig avondje uit van maken. Echter, niets bleek minder waar. Tijdens het eten flapte ze uit dat haar mamu’s (broers van moeder) aan haar hadden gezeten toen ze vijf jaar oud was. Niet één mamu, maar twee. Al die jaren had ze dat geheimgehouden. Vanwege mijn openhartigheid naar haar toe, heeft zij uiteindelijk een geheim, dat zij zeker vijftien jaar bij zich droeg, aan mij verteld. Voor de tweede keer in hetzelfde jaar werd ik geconfronteerd met seksueel misbruik en incest. Was het toeval? Was het een roeping? Ik laat dit aan de spirituele wereld over. Ik heb er geen antwoord op. Maar die avond kolkte het bloed door mijn aders; uit kwaadheid en verslagenheid.

Geen hulp
Mijn kwaadheid zette zich om in de drang meer te willen weten over incest. En of dit wel ongestraft kan blijven. Hoe men omgaat met plegers en wat kinderen thuis met hun familie allemaal meemaken. Ik ging dus op onderzoek uit en sprak hierover met veel mensen. Ik deel die ervaringen van die vrouwen en kinderen zodat u bewust wordt van wat er gebeurt. Zo was ik eens in de penitentiaire inrichting aan de Duisburglaan. Daar vertelde een penitentiaire ambtenaar mij dat ze pas een man hadden vrijgelaten, nadat hij vijf jaren in de bak had gezeten, voor het maken van vijf kinderen met zijn eigen dochter. Toen hij uit de gevangenis kwam rekte hij zichzelf uitbundig uit en maakte de opmerking: “Apan per ke phal ham na khaab, tab ke khai?Vertaald: ‘Als ik de vruchten van mijn eigen boom niet mag eten, wie dan wel?’ Walgend en misselijk geworden van die man, ging ik richting huis en vervolgde, nu nog meer vastbesloten, mijn onderzoek. Een ander geval maakte ik als dertigjarige journalist mee toen een kind van zes jaar op Phagwa is verkracht door haar eigen oom. Toen haar lerares afwijkend gedrag bij haar ontdekte, schakelde zij de politie in. Helaas is er niets met deze zaak gebeurd. De ouders bleven steevast ontkennen en bedreigden de lerares zelfs met de dood. Dit geval heeft zich voorgedaan in Commewijne.

Ik sprak hierover met een bevriende advocaat. Hij zei: ‘Seshma, weet je dat ik me doodschaam dat ik steeds een Hindostaan moet zien bij incestzaken. Wij Hindostanen kletsen over hoe crimineel een blakamanis, maar hoe vies wij zelf zijn, daar kijkt niemand naar. Ik schaam me dood.’ Een paar jaar geleden kon ik terwijl ik buiten zat, goed horen hoe politiemannen omgaan met vrouwelijke slachtoffers van partnergeweld. Ik zat te turven op het politiebureau te Nieuw Nickerie waar vrouwen tegen hun gewelddadige man aanklachten kwamen indienen. Elke Hindostaanse vrouw, die een aanklacht indiende bij een Hindostaanse politieagent die op dat moment daar aanwezig was, werd naar huis gestuurd met de woorden: “Je geeft je man alleen schande. Ga naar huis.” Ik was er zelf getuige van. Later sprak ik met een politieagent hierover die dit ook bevestigde. Vrouwen huilden dat ze bang waren dat hun man hen zou vermoorden maar, daar had de politieagent niets mee te maken. Hij luisterde gewoon niet. Voorkomen dat die zogenaamde eer van de man wordt aangetast was belangrijker dan oor te hebben voor die vrouw haar angst en pijn. Het kan toch niet dat plegers van geweld telkens worden beschermd en vrouwen en meisjes geen hulp wordt geboden?

Het volgende betreft een meisje in Nickerie, dat pas afgestudeerd was op MOA-niveau. Toen ze solliciteerde kreeg zij een baan in Paramaribo. Haar ouders zeiden: “Tu sahar mange jai? Kafri toke utha lejai.”Wil jij naar Paramaribo, creolen zullen je ontvoeren.Dat meisje huilde tranen met tuiten en hield me stevig vast. Zo groot was haar verlangen om een eigen identiteit te hebben. En zelfstandig te zijn door te gaan werken. Zij bedelde me om haar te helpen. In Paramaribo teruggekeerd heb ik van alles en nog wat bedacht om haar van dienst te zijn. Helaas na een week moest ik horen dat ook zij zelfmoord had gepleegd. Ik heb me nog nooit zo machteloos gevoeld. Die dag donderde en bliksemde het in mijn hart en geest. Tot de dag van vandaag heb ik dit tragische incident geen plaats kunnen geven. Elke dag sta ik op met de vraag: Waarom had ik niet sneller gehandeld? Waarom had ik je niet kunnen redden, meid?

Taboes doorbreken
Op Facebook kom ik regelmatig tegen dat voornamelijk mannen, tienermeisjes, die hun baby’s ter vondeling leggen, uitmaken voor hoer. Ga maar eens te rade bij het Bureau Genderaangelegenheden hoeveel van deze meisjes een baby ter wereld hebben gebracht als gevolg van incest of seksueel misbruik. En vraagt u zich ook maar af hoe het komt dat er bijvoorbeeld zoveel Hindostaanse kinderen in tehuizen zitten? Ik weet zeker dat die resultaten u, net als ik, zullen laten huilen. Ik zit met zoveel vragen. Is het een zonde en een schande om je pijn te delen? Is het een zonde en een schande om te vragen om hulp? Is het een zonde om te praten over issues die zogenaamd in de taboesfeer zijn? Het is volgens mij juist noodzakelijk dat wij met ons allen deze taboes doorbreken door ze aan het licht te brengen. Want het gaat er toch om dat we samen een oplossing moeten zoeken om seksueel misbruik en incest te voorkomen? We willen toch niet dat meisjes zelfmoord plegen? Waar zijn we zo bang voor? Als we zo door blijven gaan, zal het aantal plegers van incest en seksueel misbruik alleen maar toenemen. Want velen onder u houden dit in stand door te zwijgen en liever te kiezen de dader te beschermen in plaats van het slachtoffer. Ik doe hier niet aan mee. Ik wil graag bijdragen aan die noodzakelijke verandering. Ik zou zo graag willen dat meisjes en vrouwen niet meer angstig hoeven te zijn voor hun familie. We moeten niet bang zijn schendingen van kinder- en vrouwenrechten die in een taboesfeer worden gehouden naar buiten te brengen. Ik denk aan dat meisje, dat toen geen hulp kreeg van die leerkrachten en vriend. Zie wat het resultaat was: zelfmoord! Elk verhaal dat ik met u gedeeld heb, kunt u zelf nagaan bij de instanties. They are facts!Ik doe een beroep op uw menslievendheid. Dat u beseft dat incest echt gebeurt. En dat wij niet, omdat wij Hindostanen zijn, maar moeten blijven zwijgen. Door incest en seksueel misbruik te verbloemen, blijven wij onze onschuldige meisjes en vrouwen pijn doen, hun vrouwen- en kinderrechten schenden en hun toekomst verprutsen.