ALLEEN SAMEN LOSSEN WIJ GEWELD TEGEN VROUWEN EN KINDEREN OP

Jrg 17 no 8 november 2020

door Carla Bakboord

Decennialang zijn vooral vrouwen en meisjes het slachtoffer van huiselijk – en gendergeweld. Vanaf 25 november, de Internationale Dag van Geweld Tegen Vrouwen en Meisjes, tot en met 10 december, de Internationale Dag van Mensenrechten, wordt zestien dagen wereldwijd campagne gevoerd tegen gendergeweld. 

Gendergeweld is een overkoepelende term voor geweld gebaseerd op verschillen, ongelijkheid en ongelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen en ook onder mannen en vrouwen. Dit geweld, waaronder bedreiging en dwang, brengt lichamelijke, seksuele, geestelijke en economische schade of lijden toe. 

Bij gendergeweld, zowel binnen als buitenshuis, is de pleger een vreemde of een familielid. Bij huiselijk geweld zijn de slachtoffers en plegers gezins-, familieleden of (ex)partners. Dit gewelddadig en bedreigend gedrag heeft een langdurige negatieve invloed op de relatie. De ongelijke machtsverhouding is net als bij gendergeweld de belangrijke factor. Het gaat om elke vorm van lichamelijk, seksueel, psychisch of financieel geweld dat wordt gepleegd tegen een (ex) partner, kind, ouder, gezinslid of behoeftigen; ongeacht waar het geweld plaatsvindt. 

In de samenleving worden vrouwen als ondergeschikt beschouwd en mannen als superieur. Van beide wordt verwacht dat zij zich gedragen conform de heersende opvattingen over wat mannelijk en wat vrouwelijk is. Van mannen wordt verwacht dat zij een vrouwelijke partner hebben, zich stoer gedragen en kleden. Zij die hiervan afwijken, worden regelmatig blootgesteld aan discriminatie en geweld. Organisaties besteden de laatste jaren in deze zestien dagen van activisme ook aandacht aan het tegengaan van deze vorm van discriminatie en geweld. 

Gendergeweld ontwricht in de eerste plaats het leven van de slachtoffers maar heeft voor hun familie en de samenleving ook psychologische en economische gevolgen. Wereldwijd onderzoek laat zien dat vooral mannen zich schuldig maken aan deze laffe daad tegen hun zwakke slachtoffers. Zij nemen geen verantwoordelijkheid en schuiven de schuld op hun slachtoffers of zijn ineens onvindbaar. 

Bijdrage mannen

Mannen die hun rol als vader, broer of partner correct vervullen scharen zich absoluut niet achter geweldsplegers. Integendeel leren zij hun dochters en zusters geen enkele vorm van geweld te accepteren. Vaders gaven aan dat als hun dochter mishandeld wordt door haar vriend deze het zeer zeker zal weten en dat het de laatste keer zal zijn dat hij een vrouw heeft mishandeld. Het valt mij op dat mannen tegenwoordig het gedrag van plegers ook publiekelijk – op social media – afkeuren en actief bijdragen aan acties tegen gendergeweld.

Met de bijdrage van mannen, is de juiste weg ingeslagen in de strijd tegen elke vorm van gendergeweld. Sinds de jaren vijftig wordt hier aandacht aan besteed door mannen die dit vraagstuk serieus namen. Daarna bleven zij stil om vervolgens weer in opmars te komen. Het gaat ook om mannen van de gewapende macht. 

Toenmalig korpschef Carlo Hunsel heeft de toon gezet om geweld tegen vouwen en kinderen niet meer als een privékwestie te beschouwen. Het initiatief van CAFRA, Women’s Rights Centre (WRC) en het Ministerie van Justitie en Politie om trainingen te verzorgen voor de politie en de zittende en staande magistratuur heeft bijgedragen aan het maatschappelijk bewustzijn. Freddy de Mees, de toenmalige coördinator van het Politie Opleidingscentrum ondersteunde dit initiatief volledig. Zo ook Carlo Landsdorf van Stichting De Stem. Hij zet zich sinds eind jaren negentig actief in. Nu zijn er ook jonge mannelijke ambassadeurs tegen gender en huiselijk geweld zoals Seran Naarden, Amar Balaydin en Advait  Pershad. Vervolgens richtte WRC het Landelijk Netwerk Bestrijding Geweld tegen Vrouwen en Kinderen op. Het had een multidisciplinair karakter. Vertegenwoordigers van de gewapende machten, niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) en de overheid namen hierin zitting. Het doel was er op gericht iedere actor te betrekken in de aanpak van gender-en huiselijk geweld. Jammer genoeg was niet iedereen toen bereid samen te werken. 

WRC heeft de aanpak van gendergeweld voortgezet en daar hebben we iedereen bij nodig. De aanpak van gender- en huiselijk geweld moet gedecentraliseerd worden. Bovendien moeten wij naar een 24/7 hulpverlening, die in deze tijd van Covid-19 ook telefonisch en via internet bereikbaar moet zijn. 

Gezamenlijke aanpak
Wij zijn nu blij dat steeds meer ngo’s en overheidsorganisaties zich aansluiten en zich serieus inzetten om gendergeweld te voorkomen en aan te pakken. Velen timmeren al jaren aan de weg. Het Bureau Slachtofferzorg van het Ministerie van Justitie en Politie, die al jaren diensten verleent aan slachtoffers van gender en huiselijk geweld, juicht de gezamenlijke aanpak toe. Projekta is onlangs begonnen buurtorganisaties te betrekken en te trainen hoe gender- en huiselijk geweld te signaleren. WRC brengt nu onder auspiciën van UNFPA, het ministerie van Justitie en Politie en Binnenlandse Zaken organisaties in kaart met hun diensten op het gebied van gender- en huiselijk geweld. Ook zijn wij nu bezig met trainers, die nationaal ingezet zullen worden, te trainen in de aanpak van gendergeweld. 

Organisaties en individuen die nationaal opereren zijn geïdentificeerd; buurtorganisaties in West Suriname, het binnenland, Groot Paramaribo en Nickerie. Velen hebben een luisterend oor en bieden hulp aan slachtoffers van gendergeweld. Anderen bieden professionele hulp. Tijdens de zestiendaagse campagne zal dit project gelanceerd worden. 

Het is belangrijk dat slachtoffers en hun naasten weten bij wie, waar en wanneer zij voor welke dienst terecht kunnen voor hulp. Niemand kan dit alleen hoewel er altijd wel organisaties zijn die denken het alleen aan te kunnen en het alleenrecht te hebben op slachtofferzorg. Het is een kwestie van kennis en bewustwording. Ik weet dat er een dag komt, dat ook zij zullen beseffen dat het niet om hun gaat, maar om de doelgroep. Alle ego’s opzijzetten en samengaan voor een samenleving waarin gendergeweld niet meer voorkomt. Zero tolerance is het motto. We moeten er samen op toezien dat de wet wordt nageleefd en gerespecteerd. Suriname is partij bij het Verdrag Belém do Pará en heeft zich gecommitteerd de rechten van alle burgers, dus ook die van vrouwen en kinderen te zullen naleven en plegers van geweld tegen vrouwen en kinderen te bestraffen.