ONBEZONGEN HELDEN

Jrg 17 no 9 december 2020
door Judith Brielle

Uit een in 2017 verricht onderzoek naar geweld tegen kinderen in Suriname, blijkt dat 14 procent van onze kinderen, zich thuis niet veilig voelt; 81 procent in de leeftijdsgroep 11 tot 18 jaar maakt thuis meerdere vormen van geweld mee en 15 procent heeft te maken met seksueel geweld. 

De Landelijke Gezondheidsenquête onder vrouwen (2018) stelt dat 32 procent van de Surinaamse vrouwen ten minste één keer fysiek en of seksueel geweld door een intieme partner heeft meegemaakt. Ongeveer een op de drie heeft dit nooit bekendgemaakt en de meeste hebben geen hulp gezocht of ontvangen. Deze resultaten impliceren dat in de leeftijdscategorie van 15 tot 64 jaar ongeveer 50.000 vrouwen in Suriname een of meerdere keren lichamelijk en/of seksueel geweld hebben ervaren welke door hun mannelijke partner(s) is gepleegd. 

Het ervaren van huiselijk geweld (HG) is zelden eenmalig; de meeste kinderen en vrouwelijke slachtoffers ervaren meerdere vormen en vele keren geweld, welke gepleegd wordt in hun dagelijkse omgeving door mensen waar zij zich eigenlijk veilig bij zouden moeten voelen. Het blijkt echter dat weinig vrouwen ervoor kiezen om huiselijk geweld bekend te maken bij speciale diensten, zoals de politie, een counselor, gezondheidswerker, arts of medewerkers van gespecialiseerde organisaties.

Effect Covid-19

Crisissituaties zoals die als gevolg van de Covid-19 pandemie, treffen vrouwen en meisjes anders dan mannen en jongens, en creëren vaak een groter risico op geweld voor vrouwen en meisjes. Hoewel we geen gegevens hebben met betrekking tot de toename van geweld onder vrouwen en kinderen tijdens de pandemie, mogen we aannemen dat het in Suriname niet anders zal zijn dan in de vele landen die wel al hebben gerapporteerd en waarvan sommige een dramatische toename registreren tot wel 15 procent. Aangezien Covid-19 maatregelen onder meer bestaan ​​uit beperkte bewegingsvrijheid, sluiting van scholen, beperkte – of sluiting van diensten en een avondklok, worden ongewild condities gecreëerd voor verhoogde blootstelling aan huiselijk geweld. 

Spanningen thuis vanwege de afnemende gezinsinkomens, het op elkaars lip zitten en opgesloten zijn in een beperkte ruimte en het feit dat “veilige havens” niet toegankelijk zijn, verergeren de situatie voor de mensen die gevaar lopen. Vrouwen en jongeren lopen door de economische impact van de Covid-19 pandemie ook een groter risico op seksueel geweld en uitbuiting, in hun streven om in hun dagelijkse behoefte te blijven voorzien.

Maatregelen genomen om de verspreiding van Covid-19 te beheersen en een gebrek aan erkenning dat diensten op het gebied van gendergebaseerd geweld (GBV) essentiële diensten zijn, kunnen als gevolg hebben dat er geen condities worden geschapen voor de continuering van diensten. Hoe dan te weten of slachtoffers hulp nodig hebben? Hoe gevallen van geweld te rapporteren? Hoe kan het slachtoffer hulp krijgen als de diensten niet beschikbaar zijn, of zij niet weten hoe toegang te krijgen tot die diensten? 

Samenwerking en ondersteuning

Met het oog op het voorgaande werken het ministerie van Binnenlandse Zaken, het ministerie van Justitie en Politie, Stichting Stop Geweld tegen Vrouwen, Stichting De Stem, Women’s Rights Centre, het United Nations Population Fund en de United Nations Development Programme samen om organisaties de tools te geven om operationeel te blijven. 

In het gezamenlijke project wordt de gemeenschap en zij die hulp nodig hebben geïnformeerd, hoe in contact te komen met hulpdiensten in deze zeer moeilijke tijd. Andere doelstellingen van de gezamenlijke interventies zijn: 

• zorgen voor de continuïteit van essentiële GBV / HG-diensten door het versterken van de competenties van de medewerkers voor dienstverlening op afstand; 
• versterken van de kennis over GBV van zij die vanwege hun rol in de maatschappij vaker benaderd worden door slachtoffers van huiselijk – en gender gerelateerd geweld;
• handhaven van de gezondheid en het welzijn van HG / GBV-medewerkers; en 
• identificeren, vastleggen en communiceren van GBV / HG-verwijzing ’s routes voor een verbeterde toegang tot diensten.

Hoewel de gezamenlijk aangeboden ondersteuning de diensten in staat stelt het werk ten behoeve van slachtoffers te continueren, is het zeker niet zo dat de alternatieve werkwijze barrières verwijdert.  De meeste diensten gaan via de telefoon, WhatsApp, internet of sms. Echter niet eenieder die diensten of informatie nodig heeft, beschikt over de benodigde hulpmiddelen zoals een telefoon of internetverbinding. Indien de telefoon van het slachtoffer ook nog gecontroleerd wordt, is het vaak moeilijk om onder die omstandigheden over persoonlijke zaken te praten. Verder is het een gegeven dat vele slachtoffers geen professionele hulp zullen zoeken of nog niet zo ver zijn om de situatie voor te leggen aan hulpdiensten. Zij zullen eerder een vertrouwenspersoon in hun directe omgeving benaderen.

Onbaatzuchtige helden

Om dit laatste, is het lichten van onze schijnwerpers op deze groep, die onbaatzuchtig slachtoffers bijstaan van groot belang. Deze groep bestaat uit niet – GBV-specialisten zoals de moeders, 

familieleden en vrienden van slachtoffers, geestelijken, gemeenschapswerkers, medewerkers en counselors bij Ngo’s en overheidsdiensten. Maar in deze groep zitten ook GBV-specialisten. De vrouwen en mannen die beschikbaar blijven en proberen om zonder de benodigde basisrandvoorwaarden diensten te verlenen en doorverwijzingen te vergemakkelijken naar zorgverleners en specialisten. Bij deze groep staat het slachtoffer centraal; is er begrip, geduld en respect voor de wensen en de besluiten van het slachtoffer en; is er geen discriminatie met betrekking tot de persoon die hen in vertrouwen neemt.

Het zijn de mensen die beseffen dat het slachtoffer geen beltegoed heeft en op eigen rekening terugbellen, zij die s’ avonds laat nog uitrijden om een slachtoffer op te halen, zij die zonder te oordelen een luisterend oor hebben wanneer dit nodig is, en zij die casemanagement doen zonder de benodigde equipment en hulpmiddelen. Oftewel, die stille werkers die kritische en levensreddende diensten ter beschikking stellen zonder iets ervoor terug te vragen. 

Een belangrijk aspect met betrekking tot deze groep wordt vaak door ons allen over het hoofd gezien. Wie is er voor hen? Als de telefoon om 1 uur in de ochtend gaat en zij na het zoveelste gesprek met een slachtoffer geen slaap meer kunnen vatten; of wanneer een slachtoffer die zij jaren hebben “begeleid”, door geweld komt weg te vallen? Geven we überhaupt erkenning voor het werk welke zij verzetten, voelen we ons medeverantwoordelijk voor hun welzijn en geven we vooral in deze tijd de nodigde aandacht aan deze groep? 

Zij zijn onze ONBEZONGEN HELDEN! Let’s salute them tijdens deze periode van Covid-19 en zestien Dagen van Activisme tegen Gendergebaseerd Geweld.