Hoe kunnen wij liefdevol samen leven?

Jrg 12 no 4 juli 2015

Door Carla Bakboord

Ik heb aandachtig geluisterd naar de korte speeches van parlementariërs bij hun toetreding tot de Nationale Assemblee (DNA). Zo verklaarden enkelen plechtig zich te zullen inzetten om de rechten van al onze burgers te beschermen en na te leven. En vooral van zij die in een achtergestelde positie zitten. Het doet me goed dat parlementariërs zich steeds meer bewust worden van onze mensenrechten. Hoe belangrijk zijn deze rechten en wat houden ze in? Tijdens haar speech benadrukt de herkozen voorzitter van DNA, Jennifer Simons, dat wij met elkaar moeten samen leven. We zitten samen in de boot. En als die boot zinkt, zinken wij allemaal. Ik onderschrijf haar gedachtegoed. En was blij dat zij het concept liefde meenam in haar toespraak. Dit wordt namelijk al te vaak vergeten bij het ontwerpen en aannemen van wetten en beleid.

Op het Instituut voor de Opleiding van Leraren verzorg ik colleges filosofie. Ik vind het belangrijk dat studenten kritisch nadenken over maatschappelijke kwesties en behandel daarom de cruciale vraag: hoe kunnen wij met elkaar samen leven? En welke rol speelt liefde voor de medemens hierin? In elke samenleving maken wij namelijk op verschillende niveaus voortdurend onderscheid tussen mensen die wij in categorieën plaatsen. Zo maakt het verschil; of je man, vrouw, Marron, Hindoestaan, Creool, Javaan, donker of lichtgekleurd, arm, rijk, oud, jong, lgbt of heteroseksueel bent, in een getto of chique buurt woont, of kroes of glad haar hebt. Op zich is het niet erg om onderscheid te maken. Maar helaas is dit verschil niet neutraal. Deze onderverdelingen zijn verbonden met de waarden en normen die de samenleving daar aan toeschrijft en met macht en machtsstructuren. Bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt en in de politiek, maar ook binnen de familie en het gezin. Ze vormen grond voor discriminatie en ongelijke behandeling. Deze ordeningsprincipes zoals we zo ook wel noemen, zorgen ervoor dat sommige mensen te maken hebben met structureel nadeel en anderen met structureel en vaak onzichtbaar voordeel. Jennifer Simons is zich er kennelijk van bewust en benadrukt daarom niet zomaar dat wij met elkaar moeten samen leven. Ongelijke machtsverhoudingen, leiden immers tot een ongelukkige, ontevreden en ongezonde samenleving. Zo een samenleving is daardoor onvoldoende in staat welzijn en welvaart te creëren voor al haar burgers. En dit kan leiden tot criminaliteit waar, ook zij die structureel meer voordeel hebben, slachtoffer van zijn.

Ongelijke behandeling

U moet beseffen dat wij allen tot diverse categorieën behoren. Afhankelijk van de situatie komt een bepaalde categorie op de voorgrond die privileges of nadelen heeft. Stel je bent een directeur van een bedrijf en tegelijkertijd Marron. Als directeur heb je wellicht netwerken die jou een snellere en betere toegang en behandeling geven tot bijvoorbeeld de medisch specialist. Maar wanneer je naar de supermarkt gaat, ben je gewoon een consument net als alle andere. En dan blijkt ineens dat je op basis van jouw Marron identiteit door de kassier wordt gediscrimineerd. Zo zijn er legio groepen die dagelijks geconfronteerd worden met schending van burgerrechten op basis van het onderscheid. Kijk maar naar kinderen en ouderen, die vanwege hun afhankelijkheid kwetsbaar zijn voor diverse vormen van geweld. Zij zouden juist door volwassenen beschermd dienen te worden. Vergeet niet dat u ooit kind was en straks ook oud en afhankelijk wordt. Ook mensen die in het binnenland en district wonen, worden regelmatig onthouden van privileges die zij die in Groot Paramaribo wonen, wel hebben. Tegelijkertijd zien we dat ook zij wiens burgerrechten regelmatig geschonden worden, in een andere situatie ook de burgerrechten van ‘de ander’ schenden. Hier ontbreekt elke vorm van liefde voor de medemens. En wanneer wij als burgers en de Staat dit toelaten, krijgen we onnodig een situatie van wanorde, spanning en crisis. Om niet samen te zinken moeten wij dus allemaal blijven streven naar gelijkwaardige verhoudingen. En voor mij ligt liefde voor de medemens ten grondslag aan gelijkwaardigheid. Daarom is het naleven en beschermen van alle mensenrechten zoals de rechten van vrouwen, kinderen, lgbt’s, Inheemsen, ouderen en mensen met een beperking zo belangrijk. Deze rechten zijn namelijk gebaseerd op liefde voor elkaar ongeacht onze status.

Mensenrechten

Ik hoef het eigenlijk niet meer te zeggen, maar doe het toch. De Staat Suriname heeft de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens geratificeerd. Zo ook internationale verdragen met betrekking tot burgerrechten, rechten van vrouwen en kinderen. Dit is goed. We mogen als natie hier heel erg trots op zijn. Want het betekent dat wij ervan uit mogen gaan dat de Staat de rechten van al haar burgers respecteert en erop toeziet dat die worden nageleefd. Zonder onderscheid te maken. Het betekent ook dat burgers de Staat ter verantwoording kunnen roepen wanneer zij zich niet naar behoren van haar taken kwijt. En doen dit ook. Helaas nog niet altijd met succes. Het onlangs aangenomen staatsbesluit met betrekking tot de pensioenregeling, is een openlijke manifestatie van het schenden van de rechten van bepaalde groepen zoals lgbt’s en samenwonende familieleden en vrienden. Zo ook het uitblijven van de erkenning van de grondenrechten van Inheemsen en Marrons.

Daarom ben ik zo blij te horen dat parlementariërs bij hun beëdiging hebben toegezegd erop te zullen toezien dat alle mensenrechten worden nageleefd. Ik ga er daarom van uit dat zij geen onderscheid zullen maken. Stel je nu eens voor dat de pensioenmaatregel alleen maar zou gelden voor lichtgekleurde burgers. Dit omdat een aantal parlementariërs, net zoals de Ku Klux Klan, zouden vinden dat iedereen die donkergekleurd is, geen rechten heeft. Welk besluit zou het parlement dan genomen hebben? Een wijs en rechtvaardig assembleelid zal telkens vanuit het mensenrechtenprincipe besluiten nemen in dit wetgevende orgaan. En daarmee geen enkele categorie uitsluiten om in gelijke mate toegang te krijgen tot bronnen en middelen. Immers alleen zo kunnen wij liefdevol met elkaar samen leven.