Agrarische ontwikkeling moet ook de genderongelijkheid aanspreken

Jrg 12 no 4 juli 2015

Door Henna Guicherit

Wij zijn de afgelopen weken geconfronteerd met een media dispuut tussen de eerste vrouwen agro-coöperatie Wi! Uma fu Sranan en de minister van landbouw, veeteelt en visserij (LVV). De vrouwencoöperatie is direct in het geweer gekomen nadat drie ministers met veel trots de eerste ontbijt pap van de cassave productielijn van de Melkcentrale Paramaribo aan scholieren uitdeelden. Voorzitter Tania Lieuw A Soe en de Associatie van Surinaamse Fabrikanten, waar de coöperatie bij aangesloten is, spraken verontwaardigd van oneigenlijke concurrentie. De coöperatie heeft namelijk verleden jaar zijn Kokori instant cassave pap ontwikkeld en met dit product moeten zij het nu opnemen tegen de melkcentrale en zijn grondstof leverancier Innovative Agro-Processing Industries (IAP NV). Minister Algoe van LVV is een andere mening toegedaan. Het was beter geweest als hij de vrouwencoöperatie direct had uitgenodigd en toegezegd zich te zullen inzetten voor gelijke toegang tot de markt van schoolvoeding.

De kern

Het gaat niet om het verschil tussen kokori en cassave pap, of er wel of geen rookproces aan te pas komt, de pap al dan niet glutenvrij is of dat de kredietlijn van China of elders komt. Waar het wel om gaat is dat het overheidsbeleid voor de sub-sector cassave er nimmer toe mag leiden dat:

• agrarische midden – en kleinbedrijven uit de markt worden gedrukt;
• vrouwelijke agrariërs die zich inzetten hun achterstand in te halen oneigenlijk beconcurreerd worden;
• met mechanisatie van deze sub-sector vrouwen, die traditioneel een belangrijke bijdrage leveren in het productieproces, uit de sector worden gestoten.
• de genderongelijkheid in de agrarische sector wordt vergroot;

Het is de hoogste tijd het beleid voor de teelt en verwerking van cassave nu wel aan een gender analyse te onderwerpen en maatregelen te treffen om bovenstaande bedreigingen af te wenden. Transformatie van een genderblind naar een gendersensitief beleid is echter een vereiste. De vrouwen in kwestie hebben in coöperatief verband, op eigen kracht en zonder subsidie of leningen een eindproduct op de markt gebracht. Dat is prijzenswaardig en past in het beleid voor versterking van het agro-ondernemerschap. Het verdient daarom alle ondersteuning in het kader van gelijke toegang tot grond, krediet, technologie en afzetmarkten.

Positie

De vrouwen van Wi! Uma fu Sranan moeten gezien worden als actieve deelnemers aan de ontwikkeling die, naast hun reproductieve – , ook een belangrijke productieve rol vervullen. Hun bijdrage aan het bruto nationaal product en dat van andere vrouwelijke agrariërs is onmisbaar voor de economische groei. Modernisering en mechanisatie van de agrarische sector kan achteruitgang met zich meebrengen. Maar, dat wil niet zeggen dat er geen plaats is voor een bedrijf als IAP NV. Zeker wel, onder voorwaarde dat bovenstaande bedreigingen worden afgewend. Een genderevenwicht in posities van beleid en besluitvorming is ook van belang om de overwegend mannenoptiek in deze te doorbreken en gevoeligheid te ontwikkelen voor het opheffen van genderongelijkheid. Ook moet er bij de ontwikkeling van projecten, programma’s en beleid sprake zijn van een dialoog met de belanghebbenden. Hun behoeften en zorgpunten moeten geïnventariseerd en meegenomen worden voor de ontwikkeling van een evenwichtiger beleid. Een die rekening houdt met het verschillend effect dat beleidsmaatregelen hebben op vrouwen en mannen en tegelijkertijd de genderongelijkheid aanpakt. Het onderbenut ontwikkelingspotentieel van vrouwen moet aangesproken worden en niet ontmoedigd. Daarom moet er sprake zijn van gelijke kansen en gelijke behandeling met waar nodig specifieke maatregelen om de achterstand van vrouwen in te halen.

Lessons learned

Ik weet dat de agrarische sector, net als andere sectoren, doordrongen is van genderverschillen en genderongelijkheden. Dat men zich niet c.q. onvoldoende bewust is dat de uitkomst van het overheidsbeleid niet gelijk is voor de seksen. Ontwikkeling komt niet automatisch mannen en vrouwen in gelijke mate ten goede. Het vergroot maar als te vaak de kloof tussen arm en rijk. Gender neutrale beleidsmaatregelen heffen die ongelijkheid niet op; ergo kunnen deze zelfs vergroten. Daar moet men zich nu wel van bewust worden. Stel je voor dat de vrouwen coöperatie het niet redt en ten ondergaat in de concurrentie met MCP en IAP NV? Ik moet er niet aan denken. Agro-coöperaties en het agro-ondernemerschap moeten juist versterkt worden om met de teelt en export van groente en fruit ook importvervangers en deviezenverdieners te worden.

Het is daarom de hoogste tijd voor een genderanalyse van de sub-sector cassave. Met zo een analyse krijgen we inzicht in de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in deze sector en kunnen er maatregelen worden getroffen om bij de verdere productie, verwerking en afzet ook die ongelijkheid aan te spreken. Dat er niet alleen gewerkt wordt aan het realiseren van agrarische doelen maar tegelijkertijd aan een beter evenwicht; aan het opheffen van genderongelijkheid. Dat is nou gendermainstreaming van het beleid; twee vliegen in een klap. Wat vrouwen en wat mannen doen en waarom de rollen en activiteiten tussen de seksen zo verdeeld zijn, is een van de aspecten van zo een analyse. In de agrarische sector is het veelal zo dat vrouwen het tijdrovende handmatige werk verrichten dat minder gewaardeerd en beloond wordt. Zodra machines worden ingezet, worden zij uitgesloten want het bedienen van machines wordt als mannelijk beschouwd en hoger gewaardeerd. Gaat de machine kapot dan worden de vrouwen weer in stelling gebracht. Daarom werden bij de introductie van de kippenplukmachine mannen van de ene op de andere dag kippenplukker. Zo ook wordt kleinschalige productie gezien als vrouwelijk en van minder waarde en grootschalige als mannelijk en meer gewaardeerd. Kijk maar wat er nu gebeurt met de Kokori instant cassave ontbijt pap. De genderblinde regering besteedt meer aandacht en middelen aan IAP NV en gaat voorbij aan de belangen en rechten van de eerste vrouwelijk agro-coöperatie Wi! Uma fu Sranan. Met de continuering van dit genderblind beleid worden vrouwen bedreigd met uitsluiting. Het zijn juist deze vrouwen die onontbeerlijk zijn in de zo gewenste groei van onze agrarische sector.