Vooruitgaan tegen de stroom in

Jrg. 11 no. 3 juni 2014
door Henna Guicherit

Alle landen werpen in hun politieke en economische systemen barrières op tegen vrouwen. En wereldwijd is ook de politieke en economische situatie van vrouwen slechter dan die van mannen, al is er wel verbetering opgetreden sinds het feminisme op wereldschaal vrouwen is gaan organiseren. Maar het lijkt erop alsof belangrijke instituties hun uiterste best doen om de moeizaam verworven vooruitgang en verbetering teniet te doen.

De inzet van de vrouwenbeweging en vrouwenactivisten, in heden en verleden, heeft ertoe geleid dat erook in ons land in de strijd voor gendergelijkheid vooruitgang is geboekt. Maar, wij worden nog dagelijks geconfronteerd met discriminatie en achterstelling van vrouwen die men wil terugdringen in een meer ondergeschikte positie. Zoals de vrouwelijke ministers van dit kabinet die om onduidelijke redenen hun portefeuille moesten indienen, een vrouwelijke rechter in opleiding die men niet wil toelaten tot het Hof, zwangere leerkrachten in wiens doorbetaald zwangerschapsverlof wordt gesneden, een DNA lid die men probeerde te overtuigen de zetel aan haar voorbij te laten gaan voor een mannelijke partijgenoot en moeders wiens weerloze baby’s men wilde treffen door de subsidie op babymelk in te trekken.

Vooruitgang

• Actief en passief kiesrecht

Het algemeen actief en passief kiesrecht is een in 1948 verworven recht. Een die niet geleid heeft tot een evenwichtige vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in onze volksvertegenwoordigende organen. 66 jaar later moeten wij politieke partijen er nog van overtuigen dat dit recht nageleefd moet worden en hoog op hun agenda’s en in de curricula van kadertrainingen moet staan. Dat de focus dringend verschoven moet worden van het recht van vrouwente stemmen naar hun recht verkiesbaar te zijn.In dit kader is het ook van belang de sekse van alle kandidaten zichtbaar te maken op alle stembiljetten. Niet alleen voor de kiezers die bewust op vrouwen willen stemmen maar ook voor de onderzoekers die de statistieken bijhouden en analyseren. Zij moeten nagaan of de vrouwelijke kandidaten in dezelfde mate gekandideerd zijn als hun mannelijke partijgenoten en op welke posities.

• Handelingsbekwaamheid van de gehuwde vrouw

Met Decreet C11 opheffing handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw (1981) en de aanpassing van het huwelijksgoederenrecht (S.B. 1981 No. 23) is een einde gekomen aan een vorm van onrecht dat gehuwde vrouwen heel lang is aangedaan; althans op papier. Want het blijkt dat anno 2014 er nog veelgevallen zijn waarbij de gehuwde vrouw bij financiële – en onroerend goed transacties niet gekend wordt of dat zij geconfronteerd wordt met de vraag naar de handtekening van haar echtgenoot. Dan ontkom je niet aan de indruk dat men de klok wil terugdraaien en gehuwde vrouwen weer het etiket handelingsonbekwaam wil opplakken.

• Betaald zwangerschaps- en bevallingsverlof

Dit verlof is sinds 1990 van kracht voor personeel in dienst van de overheid. Helaas ontbreekt het bijna 25 jaar later nog aan een algemene wet voor doorbetaald zwangerschaps- en bevallingsverlof voor vrouwelijke werknemers in alle sectoren. Als het gaat om optimale gezondheid van vrouwen dan mag er geen onderscheid zijn in basisvoorzieningen voor zwangere. Ontslag vanwege zwangerschap of een vereiste zwangerschapstest bij sollicitatie zijn nog aan de orde van de dag. Er isveel werk aan de winkelom werkgevers te doen beseffen dat zwangerschap, bevalling en borstvoeding de ultieme manifestaties zijn van de reproductieve rol van de vrouwelijke sekse. Het zijn vrouwen die de nieuwe arbeidskrachten baren en niet de mannen. Het kan nooit zo zijn dat zij daarvoor het gelag moeten betalen terwijl zij garant staan voor het voortbestaan van de samenleving.

• Internationale verdragen

De toetreding tot mensenrechten instrumenten en het ratificeren van conventies zoals het VN Vrouwenverdrag (1979) en het Verdrag van Belém do Pará (1994) zijn belangrijke verworvenheden die vaak tot stand zijn gekomen onder internationale druk. Maar daar kan het niet bij blijven. Daadwerkelijke ombuiging van discriminatoir gedrag vereist bewustzijn, onderzoek en analyse, strategisch denken, fighting spirit, doorzettingsvermogen en passie voor vrouwenrechten. Maar die zijn schaars. Zo ook het besef dat onze wetgeving in lijn gebracht moet worden met deze instrumenten die belangrijke richtlijnen bevatten voor het ontwikkelen van een humane democratische rechtstaat met gendergelijkheid hoog in het vaandel.

• De Wet Bestrijding Huiselijk Geweld (S.B. 2009 No. 84) is in de decennialange strijd tegen huiselijk geweld ontegenzeggelijk een mijlpaal. De ervaring heeft geleerd dat je met de afkondiging van de wet weliswaar een grote stap vooruit hebt gezet maar er nog lang niet bent. Dit geldt in principe voor alle vooruitgang die geboekt wordt. Daarom heeft WRC een strategisch traject uitgezet om de wet operationeel te krijgen en te houden.
• Meer vrouwen in leidinggevende posities Dat er meer vrouwen toetreden tot leidinggevende posities bij de overheid en het bedrijfsleven is onvermijdelijk. Vanwege hun hoger educatie niveau maken zij een alsmaar groter deel uit van ons intellect. Maar hun positie wordt vaak genoeg bedreigd door allerhande tegenkrachten. In hun strijd om de macht staan deze er niet bij stil dat inefficiënt omgaan met het vrouwelijk potentieel een negatieve impact heeft op de ontwikkeling van onze samenleving, op ons allemaal.

Het beleven van vrouwenrechten is een proces dat niet zomaar tot stand komt. Vooruitgang op dit gebied mag niet als vanzelfsprekend worden beschouwd. Iedere stap vooruit is het resultaat van veel werk verzet door feministen, zowel vrouwen als mannen. Iedere overwinning wordt gevierd in het besef dat de strijd doorgaat. Tegenkrachten zijn telkens op de loer om de eeuwenoude dominantie van de mannelijke sekse weer in alle glorie te herstellen. Dus na iedere overwinning op het pad naar gendergelijkheid is het zaak direct weer plaats te nemen op de barricades in het besef dat strijden voor gendergelijkheid ongoing is. Op weg naar mei 2015 is het vooral zaak alle zeilen bij te zetten om de neergaande tendens in het aantal vrouwelijke DNA – en kabinetsleden om te buigen naar een van gelijke participatie van vrouwen en mannen in besluitvorming.