ieder voor zich, en God voor ons allen?

Jrg 18 no 5 augustus 2021

Tekst Henna Guicherit

Niet eerder in onze moderne geschiedenis zijn wij geconfronteerd met zo een ernstige financieel-economische crisis en schuldenlast als de huidige. Daarbovenop nog een pandemie die de ziekenhuisopnamen en het sterftecijfer omhoog doen schieten. En alsof dit niet erg genoeg is, vieren family and friends (nepotisme) en corruptie op alle niveaus nog altijd hoogtij. Ieder voor zich, en God voor ons allen is de spreuk die velen op het lijf is geschreven. Ikke, ikke en de rest mag stikken! Daar heeft het veel van. Zolang ikke er beter van wordt maakt het kennelijk niet uit als hierdoor Sranan en haar burgers nóg dieper wegzakken in het moeras. 

Niets nieuws onder de zon zult u zeggen. Een oud Nederlands spreekwoord luidt: ‘Wie het kruis heeft zegent zichzelf eerst’. Anders gezegd: Wie de gelegenheid heeft zichzelf te bevoordelen doet dat. Dit is onze burgers en politici niet aan dovenmansoren gezegd. De voorbeelden zijn legio. Sommigen verdienen zelfs het predicaat misdadig. Vele schuldigen worden niet voor het gerecht gedaagd, waardoor dit norm overschrijdend gedrag verder wortel blijft schieten en hard op weg is de norm te worden. Als dit ‘mi kondre tru mi lobi yu’ land van de ene in de andere crisis blijft tuimelen dan zijn wij daar grotendeels zelf verantwoordelijk voor.

Het diepe moeras waarin wij na decennia van populistisch wanbeleid en corruptie zijn beland en de coronapandemie, brengen maatschappelijke wantoestanden aan de oppervlakte die niet langer onzichtbaar en gedoogd mogen blijven. Wij zijn op een kruispunt beland en moeten beseffen dat niet morgen, niet overmorgen maar nú het moment daar is om, in ons aller belang, een aantal mind shifts te maken willen wij Sranan herstellen. Dit vereist veel meer dan het uitvoeren van een herstelplan. Het vereist op de eerste plaats een massale mentaliteitsombuiging en de morele moed om de heersende funeste oude populistische politieke cultuur naar de eeuwige jachtvelden te verbannen. Om zonder aarzelen het mes te zetten in het ambtelijk apparaat dat 48.118 man en vrouw – zowat 50 procent van de beroepsbevolking – ‘sterk’ is. Business as usual kan gewoon niet meer. Anders blijft het water naar zee dragen en komen wij geen meter vooruit.

Lanti

Toch bekruipt mij de laatste tijd het gevoel alsof wij te maken hebben met een verzorgingsstaat. Enerzijds het eindeloos verdelen van pakketten en enveloppen met inhoud die geen duurzaam antwoord bieden aan de toenemende armoede. Anderzijds de vele ambtenaren van het unieke Surinaamse ambtelijke apparaat, waaronder duizend geregelde bij het ministerie van Openbare Werken die al een jaar ‘werken’ zonder salaris te hebben ontvangen. Overal zijn er werkenden die, begrijpelijk, niet meer uitkomen met hun salaris. Allemaal vinden dat lanti met meer over de brug moet komen. Voor alle behoeften en noden van het volk klinkt het telkens weer in koor ‘lanti moet ons helpen’ alsof Pa Lanti als enige verantwoordelijke is voor ieders welzijn. Beseft men wel dat tegenover elk salaris meetbare productie moet staan? Hoe in hemelsnaam denkt men een goed salaris te kunnen ontvangen als de pot onder 48.118 lantiman en lanti-uma moet worden verdeeld. Daar komt nog bij dat die pot eerder door corruptie wordt aangevreten dan door productie wordt gespekt. Al die misdadige politici die, telkens voor de verkiezingen het ambtelijk leger doen aanzwellen met leden van hun achterban, zou je voor het gerecht moeten dagen. De rechter kan hen dan vonnissen tot het zelf in dienst nemen en uit eigen zak betalen van al deze ‘ambtenaren’. Dan zal men aan den lijve ondervinden wat het betekent duizenden in dienst te nemen terwijl je geen vacatures, geen budget en geen werkplek voor ze hebt. En hoe te dealen met al deze onproductievelingen die je hebt gekweekt met de gedachte dat zij het recht hebben om mee te eten uit die pot van lanti die jij zelf al tot de bodem hebt schoongeveegd. Idem dito voor zij die van hun machtspositie misbruik hebben gemaakt, wurgcontracten hebben afgedwongen en hiermee hun ware aard hebben getoond.

Eindstand

Iedere burger van dit land heeft volgens een VN – resolutie uit 2002 recht op ‘het genieten van de hoogst haalbare standaard van lichamelijke en geestelijke gezondheid’. Maar dit recht is bij lange na niet gegarandeerd, omdat ook onze gezondheidszorg te lijden heeft van populistisch wanbeleid en corruptie. De ‘arme’ consumenten, casu quo de veronderstelde politieke achterban, die de comfortabele politieke zetels veilig moeten stellen, werden jaar in, jaar uit, de werkelijke verbruikskosten van nutsvoorzieningen niet in rekening gebracht. Geld voor vervangingsinvesteringen en noodzakelijke uitbreiding van het net was er niet. Eindstand van dit populistisch beleid, dat de burgers afhankelijk maakt, was dat er bij hen op momenten geen water meer uit de kraan kwam en zij bij toerbeurt over elektriciteit konden beschikken.

Mind shift

Hoe bestaat het dat de ligdagtarieven van de ziekenhuizen dateren uit 2014? En waarom moeten de verpleegkundigen, die ook behoren tot de veronderstelde achterban, maandelijks weer bedelen om hun salaris op tijd te ontvangen? Moeten zij het gelag van dit populistisch beleid betalen omdat deze beroepsgroep uit overwegend vrouwen bestaat? Zij hebben, meer dan welke andere beroepsgroep in deze tijd van de coronapandemie bovenmenselijke prestaties geleverd en niemand zal betwisten dat zij een onmisbare hardwerkende schakel vormen in de beleving van ons recht op gezondheid. Als de mind shifts niet plaatsvinden, de oude populistische politieke cultuur blijft zegevieren en er geen groter budget voor de gezondheidszorg beschikbaar wordt gesteld, dan is deze zorg niet meer gegarandeerd. Dan zoeken meer gezondheidswerkers hun heil elders waar zij wel gewaardeerd worden. Dan zijn medicijnen niet voorradig, kunnen ingrepen waarvoor de expertise aanwezig is niet meer worden verricht en moeten ook de SZF verplicht-verzekerden voor alle medische voorzieningen zelf betalen, met alle gevolgen voor de gezondheid en overlevingskansen van velen. Dan moeten wij wel alarm slaan. If unu no dray anu pari boto, unu no man seti en!