Leven in Angst

Genderoptiek Jrg 13 no 6 september 2016
Door Carla Bakboord

Het geweld lijkt maar niet op te houden. Dagelijks worden vrouwen, kinderen, mensen die zich aangetrokken voelen tot iemand van het eigen geslacht en zij die geen politieke of maatschappelijke zeggenschap hebben, slachtoffer van lichamelijk, psychisch, seksueel, financieel-economisch en politiek geweld. Individuen en groepen die machtsposities bekleden in zowel het private (de huiselijke kring) als het publieke domein (politiek, overheid, bedrijfsleven, religieuze organisaties etc.), schromen er niet voor hun machtspositie en gezag te misbruiken. Hierdoor leven hun slachtoffers voortdurend in onzekerheid en angst.

Macht
Macht omschrijf ik als het vermogen om gedrag van anderen over wie jij macht hebt, te sturen. In principe heeft iedereen macht. Hoe machtig je bent, is afhankelijk van de situatie en van degene met wie jij jezelf vergelijkt. Ik vind het echter belangrijk hoe je macht aanwendt. Onderzoek laat zien dat veel mannen hun machtspositie binnen het gezin misbruiken. Want die mannen willen een bepaald gedrag sturen waarvan zij vinden dat dat de norm is. Een ieder die daarvan afwijkt krijgt pakslaag. Gelukkig zijn er miljoenen mannen die totaal anders omgaan met hun kinderen en partner. Mannen bij wie het gezag en de macht thuis onderling verdeeld is. Die in overleg treden met hun partner en dit ook regelmatig met hun kinderen doen. Er zijn ook mannen die thuis de leidinggevende rol hebben en door het gezin of partner beschouwd worden als de gezaghebbende en een machtspositie bekleden. Maar velen onder hen maken geen misbruik van deze positie. Juist omdat zij hun partner, ondanks hun verworven machtspositie, als gelijkwaardige beschouwen en macht eerder aanmerken als sturen maar wel in overleg met je huisgenoten. Al deze mannen kunnen als voorbeeld dienen voor zij die hun familie en gezin dagelijks terroriseren en verwoesten. Ik heb al vaker geschreven over huiselijk geweld. En toch kan ik niet genoeg benadrukken dat er een ommekeer moet komen in ons denken over hoe om te gaan met machtsposities in relatie tot onze medemens. Of die nu familie gerelateerd zijn of niet. Ik zei al eerder dat macht afhankelijk is van de situatie. Je kunt thuis een machtspositie bekleden en tegelijkertijd op het werk of in je politieke organisatie slachtoffer zijn van het geweld van iemand die zijn of haar macht misbruikt. Daardoor vallen er ontslagen en leven velen vanwege hun financiële verplichtingen in economische onzekerheid. Veel politici en mannen en vrouwen op strategische posities misbruiken dagelijks hun macht. Gelukkig zien we dat macht ook correct wordt aangewend. De Staat Suriname heeft zich zowel internationaal als nationaal gecommitteerd erop toe te zien dat de rechten van al haar burgers worden nageleefd. En minister Mr. Dr. Jennifer van Dijk – Silos van Justitie en Politie heeft daar recentelijk gehoor aan gegeven. Zij heeft benadrukt dat ook de rechten van zij die zich aangetrokken voelen tot mensen van hetzelfde geslacht en van transgenders nageleefd dienen te worden. Dit zie ik als voorbeeld van hoe macht aangewend dient te worden.

Angst voor macht
Ik denk, ik heb daar geen cijfers van, dat de meerderheid van de samenleving zich weleens in een positie bevindt waarin hij of zij geen macht heeft en geweld wordt aangedaan. U weet dan als geen ander hoe het voelt en wat de ingrijpende gevolgen daarvan zijn. In 2010 heb ik in opdracht van UNFPA (het VN Bevolkingsfonds), onderzoek verricht onder 42 vrouwelijke slachtoffers van lichamelijk, psychisch en seksueel geweld door hun (ex) partner. Gedurende mijn onderzoeksperiode werd de helft mishandeld en de andere helft niet meer. Van de respondenten die nog werden mishandeld, werden negen door hun huidige partner en twaalf door hun ex-partner mishandeld. Heel vaak beseffen opsporings – en vervolgingsambtenaren, hulpverleners, parlementariërs en u als samenleving niet in wat voor een hel het slachtoffer leeft. En ook niet hoe belangrijk het is dat er sancties worden getroffen tegen de plegers om het geweld te stoppen zoals een beschermingsbevel opleggen. Om u bewust te maken, laat ik enkele vrouwen aan het woord die hun pijnlijke ervaring met geweld met mij deelden.

‘Ik moest op het erf staan met een kool pot op mijn hoofd.’ ‘Ik had verplicht seks wel vier keer per dag en wanneer ik weiger krijg ik klappen.’ ‘Mijn partner is drugsverslaafde. Hij had mij zodanig geslagen dat ik flauw was gevallen en mijn arm in het gips moest’. ‘Eén van mijn kinderen mocht geen onvoldoende krijgen. Mijn partner zonderde haar af van de andere kinderen. Dat werkte echt op mij in’. ‘Ik bracht mijn kinderen naar school. Mijn ex-man kwam op mij af om de autopapieren te nemen en bedreigde mij. Ik was echt geschrokken.’ ‘Ik heb vuistslagen gehad in mijn gezicht en hij heeft mij onder mijn buik geschopt.’ ‘Hij heeft mij verkracht.’ ‘Ik mocht nergens zonder hem gaan, mocht geen geld bij mij hebben, mocht mij niet opmaken en moest lange rokken aantrekken’. ‘Mijn man had een jonge vriendin en als ik wat zei dan sloeg hij mij’. ‘Ik werd geslagen als ik mijn mening wilde geven over iets werd ik geslagen in bijzin van de buren en de kinderen’. ‘Ik werd steeds vastgebonden om seks te hebben, omdat mijn man vindt dat ik gek doe, maar ik kan niet van hem weg gaan. De familie bemoeit zich niet met mijn zaken.’

‘Ik werd een keer in de ochtend wakker geshockt toen mijn man thuiskwam en vertelde hoe waardeloos ik ben en dat ik blij moest zijn met hem, want er zijn meerdere vrouwen die hem willen.’ ‘Hij had mij een stevige klap gegeven en een grote steen op mijn been gegooid. Ik heb er nog littekens aan overgehouden.’ ‘Ik mocht nergens gaan, werd opgesloten en kreeg een trap op mijn buik. Ik dacht dat ik nooit meer kinderen zou kunnen krijgen.’ ‘Mijn man beweerde dat ik een andere man had en dat ik een hoer ben. Hij heeft mij toen flink uitgescholden en bedreigd. Hij had zijn moeder ook gebeld en zij heeft mij toen ook weer uitgescholden.’ ‘Ik ben een avond uitgegaan met vriendinnen, hij vond dat ik met andere mannen was uitgegaan. Hij heeft me klappen in mijn gezicht gegeven, ik moest gaan liggen, hij keek in mijn vagina en daarna heeft hij seks met mij bedreven. Echt ruw, het deed pijn en ik mocht niet gillen.’

Hulp zoeken was voor deze vrouwen bijna onmogelijk. Zij mochten van hun partner niet naar de dokter tenzij onder begeleiding van hem. De mogelijkheid om te vertellen op welke wijze zij mishandeld zijn werd hun zo ontnomen. Zij waren bang voor de mishandeling en daarom gaven zij toe aan de eisen van hun partner die alle macht had om hun leven te bepalen en te terroriseren. Deze brute geweldservaringen hebben fysieke, psychische en emotionele invloed gehad op deze getergde vrouwen. Het leidde enerzijds tot een voortdurende angst voor hun partner en lichamelijke klachten en anderzijds verhoogde het hun laag zelfbewustzijn.