De Wet Strafbaarstelling Belaging onder de loep genomen

Jrg 19 no 3 juni 2022
Tekst Isaura Morsen

Belaging is een woord dat binnen de Surinaamse samenleving een bepaalde mate van onbekendheid heeft. Niet in alle lagen van de bevolking weet men wat dit begrip inhoudt, maar stalking blijken meer mensen te kennen. Wat houdt belaging of stalking nu eigenlijk in?

In het Wetboek van Strafrecht en daarna in 2012 de Wet Strafbaarstelling Belaging wordt de handeling “stalken” met het begrip belaging aangeduid. Stalken is kort gezegd bewust meerdere malen ofwel stelselmatig intens inbreuk maken op iemand anders zijn/haar privé zonder dat de ander dit wenst en waardoor die zich niet meer veilig voelt.

Stalking kan strafbare feiten inhouden of tot strafbare feiten leiden, zoals vandalisme, laster, smaad, mishandeling of bedreiging. In de meeste gevallen gaat het om feiten die op zichzelf genomen niet strafbaar zijn, zoals het toesturen van cadeaus, achtervolgen, bespieden, opbellen of schrijven en e-mailen. Hoewel deze acties stuk voor stuk niet illegaal zijn, is het contact voor de gestalkte ongewenst en is bovendien de frequentie van het gedrag zeer hoog en dat maakt de handeling dus wel illegaal zoals vermeld op de website van het Korps Politie Suriname.

Belaging is een ernstige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer waartegen de Staat Suriname gehouden was maatregelen te treffen. De wet genaamd Wet Strafbaarstelling Belaging is om deze reden op 27 april 2012 in werking getreden als gevolg van verplichtingen die op Suriname rusten op basis van de Grondwet en verplichtingen ontstaan na het ratificeren van het Verdrag inzake de Burger en Politieke rechten (BUPO) en het Verdrag inzake de Uitbanning van alle Vormen van Discriminatie tegen Vrouwen (CEDAW).

Er is gekozen voor de invoering van de strafbaarstelling van belaging in een specifieke wet aangezien dit onderwerp (belaging) nieuw is in het Surinaams strafrecht. De Wet Strafbaarstelling Belaging houdt zich voornamelijk bezig met het voorkomen en afstraffen van handelingen die vallen onder de beschrijving van stalking of belaging opgenomen in artikel 345b Wetboek van Strafrecht. De wet biedt preventieve maatregelen zoals de bewegingsvrijheid- en communicatie beperkende maatregelen die opgelegd kunnen worden aan de belager. Bijvoorbeeld een verbod om in een persoon zijn of haar buurt te komen of contact met hem of haar te maken. Een belager is degene die de ander stalkt of belaagt. Hiernaast bestaan ook de gevangenisstraffen en boetes opgenomen in de wet die opgelegd kunnen worden door de rechter in geval de belager zich niet heeft gehouden aan de preventieve maatregelen en/of er een klacht tegen deze is ingediend. 

Belaging of huiselijk geweld?

Er wordt vaak gevraagd of belaging hetzelfde is als huiselijk geweld? Na degelijk onderzoek zou je op deze vraag het antwoord “nee” krijgen. De reden hiervoor ligt in het feit dat bij huiselijk geweld de relationele sfeer tussen pleger en slachtoffer een bepalende rol speelt. Bijvoorbeeld de relatie tussen (ex) vriend en (ex) vriendin of tussen familieleden. Echter hoeft er bij belaging geen relationele sfeer aanwezig te zijn, maar het kan wel. 

Belaging is dus niet hetzelfde als huiselijk geweld in zijn geheel, maar handelingen van belaging in de relationele sfeer kunnen wel gekwalificeerd worden als huiselijk geweld. Belaging kan plaatsvinden tussen personen met een bepaalde familiale- of liefdesrelatie, of tussen vreemden en dàt onderscheidt belaging van huiselijk geweld. Om het onderscheid tussen belaging en huiselijk geweld te benadrukken zal ik de wetsproducten naast elkaar leggen. Een belangrijk verschil ligt in de basis van de beschermingsmechanismen.

De preventieve maatregelen opgenomen in de Wet Strafbaarstelling Belaging kunnen slechts worden opgelegd ingeval een persoon zich schuldig maakt aan de handeling belaging zoals opgenomen in artikel 345b Wetboek van Strafrecht. De preventieve maatregelen zijn bedoeld om ergere vormen van belaging en lichamelijk en seksuele mishandeling of vrouwenmoord (femicide) te voorkomen. Zie hoe het preventieve is ingebouwd.

Daartegenover kunnen de geboden en/of verboden door middel van een beschermingsbevel via de Wet Bestrijding Huiselijk Geweld worden opgelegd aan een persoon die zich schuldig heeft gemaakt/of van wie een redelijk vermoeden bestaat dat die zich schuldig zal maken aan de verschillende vormen van huiselijk geweld. Hieruit blijkt duidelijk het preventief karakter van deze wet. Hiernaast is er ook een significante overeenkomst tussen beide wetten.

Wanneer de dader de preventieve maatregelen overtreedt, opgelegd via de Wet Strafbaarstelling Belaging, leidt dit tot het ontstaan van de strafrechtelijke belaging. Als gevolg van deze strafrechtelijke belaging kan het slachtoffer een klacht ofwel aangifte doen waarna er strafrechtelijke vervolging kan plaatsvinden en eventuele oplegging van een gevangenisstraf en geldboete door de rechter. Indien de persoon tegen wie het beschermingsbevel is opgelegd deze overtreedt, is er sprake van een strafbaar feit waartegen na een klacht strafrechtelijke vervolging kan plaatsvinden met de eventuele oplegging van een gevangenisstraf en/of geldboete zoals opgenomen in de Wet Bestrijding Huiselijk Geweld.

In geval van belaging mogen burgers te alle tijden stappen naar de politie om een klacht ofwel aangifte te doen. Indien de behoefte nog niet bestaat om de strafrechtelijke weg te volgen is het ook mogelijk om een verzoek te doen tot het opleggen van de bovengenoemde preventieve maatregelen of een beschermingsbevel aan te vragen als er sprake is van belaging in de vorm van huiselijk geweld.