Wet Strafbaarstelling Belaging onbekend!

Jrg 19 no 3 juni 2022
Tekst Ravina Biharie

Beeld Min JusPol

Op 27 april 2012 werd de Wet Strafbaarstelling Belaging in De Nationale Assemblee aangenomen. Na tien jaar is het tijd om met een zeer kritische blik te kijken naar de effectiviteit van deze wet. Daarom heeft Women’s Rights Centre, op initiatief van en in samenwerking met Stichting Between the Lines, in maart het startsein gegeven voor het project Kloppend Hart. De eerste fase van dit project is een assessment naar de bekendheid van de Wet Strafbaarstelling Belaging onder diverse categorieën in de samenleving. Dit is in de maanden maart en april uitgevoerd.

Het doel van dit assessment was om inzicht te verkrijgen in de bekendheid van de Wet Strafbaarstelling Belaging onder burgers. Uit het assessment blijkt dat er verschillende (mis)interpretaties van het concept belaging bestaan in de samenleving. Belaging is nou niet een term die in het dagelijks leven wordt gebruikt door de doorsnee burger. Een ander woord voor belaging is stalking, welke meer bekendheid heeft in onze samenleving. 

Vervolgens geeft minder dan één derde van de respondenten (28.3 procent) aan bekend te zijn met de Wet Strafbaarstelling Belaging. Zowel bij politieambtenaren, als juridische medewerkers als alle andere lagen van de beroepscategorieën zijn er individuen die aangeven niet bekend te zijn met de wet. Geringe bekendheid van de wet kan doorvertaald worden naar geringe mate van gebruik van de wet. Dit kan het hoog aantal gevallen van partnergeweld verklaren. Een in 2019 landelijke gezondheidsenquête uitgevoerd door de Inter-American Developent Bank in Suriname laat zien dat ongeveer één op de drie vrouwen die (ex) partnergeweld hebben ervaren, haar ervaring nooit heeft bekendgemaakt. En de meeste hebben geen hulp gezocht of gekregen. Dit is een cruciaal probleem. Een verklaring hiervoor kan zijn dat deze slachtoffers onbekend zijn met hulpdiensten en wetsproducten waaronder de Wet Strafbaarstelling Belaging. 

Opvallend is het ook dat wij veel gevallen van vrouwenmoord hebben. Zou één van de oorzaken kunnen zijn dat belaging niet serieus werd genomen? Zagen het slachtoffer, de familie, vrienden of collega’s de pleger slechts als een hinderlijke hartstochtelijke (ex) partner. Of moest er misschien eerst een misdaad worden gepleegd voordat de politie kon ingrijpen? 

Belaging is heel vaak de eerste fase van partnergeweld, die leidt naar steeds ergere vormen van geweld. Indien de Wet Strafbaarstelling Belaging meer bekendheid krijgt en effectief wordt ingezet, kunnen die ergere vormen van (ex) partnergeweld voorkomen worden. Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) is (ex) partnergeweld een van de meest voorkomende vormen van geweld tegen vrouwen en omvat fysiek, seksueel, emotioneel misbruik en controlerend gedrag door een partner. Emotioneel misbruik en controlerend gedrag vallen ook onder belaging. 

De Wet Strafbaarstelling Belaging omvat onder andere bedreigen, achtervolgen, ongewenst bellen en sms-en, ongewenst cadeautjes opsturen en stalken. In de meeste gevallen vinden deze bovengenoemde handelingen plaats, alvorens een dader overgaat tot fysiek en seksueel geweld. Slachtoffers van belaging zouden dus gebruik kunnen maken van de Wet Strafbaarstelling Belaging om ergere vormen van geweld te voorkomen. Echter, moeten zij eerst op de hoogte zijn dat de mogelijkheid ertoe bestaat. Daarom is het goed om de samenleving uitgebreid hierover te informeren.

Uit het assessment blijkt verder ook dat bij degenen die bekend zijn met de wet, er een bepaalde mate van onduidelijkheid heerst over de omvang en werking van de wet; ook bij de wetsdienaren. Dit geeft aan dat er behoefte is aan een versimpelde versie van de wet die toegankelijk is voor iedere burger.

Ook laten de resultaten zien dat slechts één vijfde (21.8 procent) van de respondenten die bekend zijn met de wet, er mee eens is dat de wet in de afgelopen jaren effectief heeft gewerkt. Dit vraagt naar een deskundig review van de wet, waarbij hiaten in de wetgeving geïdentificeerd moeten worden met als doel de werking van de wet zo efficiënt mogelijk te maken. 

De bevindingen uit het assessment zijn alarmerend. Dit vereist dat er actie ondernomen moet worden gericht op meer bekendheid van de Wet Strafbaarstelling Belaging bij zowel wetsdienaren, beroepsambtenaren als ook de gehele samenleving. Hierbij moet er vooral rekening gehouden worden met de toegankelijkheid van de wet voor verschillende subpopulaties binnen de samenleving, zoals de verschillende opleidingsniveaus, bewoners uit de verre districten en kwetsbare groepen. Een integrale aanpak en effectieve samenwerking tussen gouvernementele instanties en niet-gouvernementele organisaties is van essentieel belang.

Om inhoud te geven aan het bovenstaande heeft Women’s Rights Centre in samenwerking met Between the Lines, ActNow Foundation en de Vereniging van Sociaal Werkers in Suriname de resultaten van het assessment gepresenteerd aan de minister van Justitie en Politie en zijn team en aan de voorzitter en enkele leden van De Nationale Assemblee. Met beide is afgesproken samen te werken met relevante actoren aan een betere effectiviteit van de Wet Strafbaarstelling Belaging.