Jrg 19 no 12
Tekst Henna Guicherit
Foto’s: Margo Lie
Vrijdag 17 februari 2023 gaat onze geschiedenis in als een donkere dag. Maar op deze dag heeft Women’s Rights Centre met het Congres ‘Samen huiselijk geweld effectiever aanpakken’ in het Assuria High – Rise Event Center de lat hoog gelegd bij de afsluiting van het project ‘Evaluatie wet Bestrijding huiselijk geweld’. Dit project is uitgevoerd dankzij de ondersteuning van het Canada Fund for Local Initiatives, het ministerie van Justitie en Politie en een scala aan stakeholders, deskundigen en jonge vrijwilligers.
De wet Bestrijding huiselijk geweld, die in 2009 in werking is getreden, was dringend aan evaluatie toe. Tijdens de ceremoniële lancering op 29 augustus 2022 gaf minister Kenneth Amoksie de aftrap en op 17 februari mocht hij het evaluatierapport in ontvangst nemen.
Samen en effectiever
Carla Bakboord, voorzitter van Women’s Rights Centre, beet op het congres de spits af met haar openingstoespraak. De circa vijfhonderd aanwezigen, uit alle leeftijdscategorieën en lagen van de bevolking, vormden een prachtige weerspiegeling van onze veelgeprezen bromkidyari.
Centraal in Bakboord haar toespraak waren de sleutelwoorden ‘samen’ en ‘effectiever’. “Vandaag zijn wij allen hier om samen na te denken en te discussiëren over hoe we huiselijk geweld effectiever kunnen aanpakken en het liefst voorkomen. Er gaat geen dag voorbij of de media vermelden dat een vrouw is vermoord door haar partner of ex-partner, of een kind is mishandeld door iemand uit de familie of dat ouderen worden verwaarloosd of bedreigd door hun kinderen. Dit kan niet zo doorgaan. Wij allen moeten samen onze schouders eronder zetten om dit geweld te stoppen.”
“Voldoet de wet Bestrijding huiselijk geweld wel aan het doel dat de makers indertijd hebben gesteld namelijk slachtoffers en mogelijke slachtoffers van huiselijk geweld op tijd te beschermen en te voorkomen dat hen (meer) geweld wordt aangedaan? Samen met rechters, advocaten, officieren van justitie, politie ambtenaren, hulpverleners en slachtoffers van huiselijk geweld hebben wij aan de hand van evaluatievragen besproken wat goed is van de wet en wat nu verbeterd moet worden. Ondanks hun drukke werkzaamheden hebben allen toch tijd vrijgemaakt om samen met ons na te gaan of de wet Bestrijding huiselijk geweld goed werkt en hoe het nog beter kan om het geweld effectiever aan te kunnen pakken.”
“Ik ben blij dat de sprekers en panelleden geen moment getwijfeld hebben om mee te werken aan dit congres. Het laat zien dat de bestrijding van huiselijk geweld hoog op uw agenda staat. Als wij allemaal in de strijd tegen huiselijk geweld, net als een orkest zuiver spelen, zullen wij beter op elkaar afgestemd zijn, en zal er harmonie heersen in ons leven. Weest u ervan bewust dat elke stap die u zet directe gevolgen heeft voor de kwetsbaren die bij u aankloppen voor hulp. Daarom vraag ik u, voer uw taak met liefde uit. Net zoals een muzikant zich met hart en ziel volledig overgeeft aan zijn of haar muziekstuk.”
Een kind mag niet lijden en ook geen schade ondervinden
Laurindo Kloof, toegewijd kinderarts in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo, hield een indringend betoog over de impact van huiselijk geweld op de lichamelijke en geestelijke gezondheid van kinderen. Ook hij benadrukte dat wij samen huiselijk geweld moeten aanpakken. Met behulp van een afbeelding waarop drie personen een vol geladen kar met vierkante wielen in beweging proberen te brengen illustreerde hij hoe het op dit moment gesteld is met de bescherming van onze kinderen. “Er wordt gewerkt, maar we komen moeizaam vooruit.”
Kloof stelt dat het van belang is dat artsen, advocaten en anderen bij de uitoefening van hun werkzaamheden stoppen en zich vervolgens afvragen; waarom en wat gaan we doen? Hij stond ook stil bij de definitie van kindermishandeling zoals vastgelegd in het VN Verdrag voor de Rechten van het Kind en de verschillende vormen van kindermishandeling. Volgens dit verdrag, waar Suriname partij bij is, mag een kind niet lijden en ook geen schade ondervinden.
Maar, het in 2015 verricht onderzoek naar kindermishandeling heeft uitgewezen dat 368 op de duizend kinderen in ons land slachtoffer zijn van kindermishandeling. Op jaarbasis zijn dat zeventigduizend kinderen van wie tweehonderd tot 450 als patiënt op de Spoedeisende Hulp van het Academisch Ziekenhuis binnenkomen. Volgens Kloof is dit slechts een tip van de ijsberg aangezien er zoveel meer kinderen mishandeld worden De afgelopen jaren neemt de spanning in de samenleving toe met als gevolg een toenemend aantal kind slachtoffers van mishandeling.
Mishandeling kan bij kinderen een kortdurig, maar ook een langdurig effect hebben. Zij die te kampen hebben met de langdurige effecten van kindermishandeling ervaren meestal herbelevingen van het geweld, heftige emoties, nachtmerries en stappen terug in hun ontwikkeling; ze gaan bijvoorbeeld weer in bed plassen of poepen. Ook het beeld dat zij van zichzelf hebben verandert. Ze krijgen een verkeerd beeld over zichzelf en er ontstaat zelfhaat. Deze gedragsverandering kan aangetoond worden met behulp van een MRI-scan. Tot slot benadrukte Kloof dat kindermishandeling een groot probleem is in Suriname en dat wij ons er van bewust moeten zijn dat het doorwerkt in de toekomst. Kinderen die geweld hebben ervaren moeten zo gauw mogelijk de juiste hulp cq zorg krijgen; daar hebben ze recht op!
Een sociaal werker met heel veel passie en frustratie
Norville Plet – Burleson, de zeer gepassioneerde voorzitter van de Vereniging van Sociaal Werkers in Suriname, verstaat als geen ander de kunst het publiek te boeien. Zij ging in haar keynote speech in op de dienstverlening aan slachtoffers en daders en het belang van een bijdrage van mannen in de aanpak van huiselijk geweld. Als maatschappelijk werker maakt Burleson vaak deel uit van een multidisciplinair team waarin de leden, net zoals muzikanten in een orkest, hun deel spelen.
Het publiek is muisstil als zij hen confronteert met een real story van huiselijk geweld.
“Vijf, vier, drie, twee, een. Hij loopt naar binnen. Waar is mijn bier? Ik adem rustig want ik wil hem niet boos maken. Je bier is in de ijskast naast het soepvlees. Ik heb het daar gelegd. Vijf, vier, drie, twee, een. Je zit zeker weer te zeuren met andere mannen. Geef ik hem antwoord of blijf ik stil? Hij loopt achter me heen. Hij pakt zijn bier en loopt terug. Diepe zucht. Gelukkig er is niets gebeurd vanavond. Eindelijk een avond rust. Bam! Ik voel het bloed stromen door mijn haar en ik denk bij mezelf; ik had het moeten weten. En ik kijk naar hem hoe hij schopt, hij trapt, en ik denk bij mezelf onderdirecteur, jeugdleider en in een flits komt in mijn hoofd, ik kan morgen niet afzeggen. Die belangrijke meeting met mevrouw Korendijk. Ik heb de hele week al verlof gevraagd ik kan niet afzeggen. Het beste in deze is om gewoon dood te gaan. Ik zie het niet meer zitten.”
“De realiteit is dat je werkt met mensen, Mensen die gevoelig zijn voor invloeden van andere mensen en veranderbaar zijn. Op een gegeven moment kan je zo gemotiveerd raken en een drive hebben om mensen te redden maar je bent ook maar mens. En in die schakel ben je ook afhankelijk van anderen. Vaak wordt je terug gefloten omdat je iets hebt gedaan dat je niet moest doen. Dat zorgt voor demotivatie. Als hulpverlener kan je vaak niet inschatten hoe de cliënt zijn verhaal brengt en wat ernst is. Het ene moment ga je helemaal op in het verhaal en je wil iedereen redden en je gaat iedereen beschermen en aan het eind komen ze er weer op terug.”
“Uiteindelijk ben je ook afhankelijk van de overheid; van de diensten en de randvoorwaarden die ze voor jou creëren om je werk te doen. Want ik kan zo gemotiveerd zijn, zoveel passie hebben maar als ik geen vervoer heb om uit te rukken, als ik geen telefoon heb om te bellen als er iets is, als er geen bereidheid is van mijn chef dan houd het op. Dan blijf ik in mijn geval een sociaal werker met heel veel passie en heel veel frustratie. Het frustreert gepassioneerde werkers om aan de ene kant dagelijks vele volgauto’s langs te zien rijden terwijl aan de andere kant tehuizen zoveel ontberen. We hebben niet eens transport om te gaan naar de cliënten en dan is het gemakkelijk om te zeggen dat wij ons werk niet doen. Maar als je de middelen niet hebt om te werken, wat verwacht u dan van mij.”
“Er is daderbegeleiding, maar is het verplicht als ik daders hoor zeggen: ‘ik wil niet!’. Welke dader wil zitten met een maatschappelijk werker terwijl hij misschien geld moet verdienen? Er is geen monitoringssysteem van diensten en het functioneren daarvan laat te wensen over. De overheid lapt het onderwerp huiselijk geweld aan haar laars, alhoewel er zoveel initiatief projecten zijn. Door de lakse houding van de overheid, waaronder de politie en andere dienstverlenende overheidsorganisaties, hebben slachtoffers weinig vertrouwen in het systeem.
Paneldiscussies
Kloof’s bijdrage aan dit congres heeft de panelleden en het publiek niet onberoerd gelaten. Zij brachten een reeks voorstellen naar voren onder andere gericht op de verbetering en intensivering van de bestaande samenwerkingsverbanden tegen huiselijk geweld waardoor dit geweld effectiever aangepakt kan worden. Ook de bijdrage van Plet – Burleson heeft de toon gezet voor de discussie die resulteerde in een reeks voorstellen van panelleden en het publiek. Zo werd aan het Korps Politie Suriname en het Openbaar Ministerie aanbevolen om te komen tot een eenduidige methode van registratie van gevallen van huiselijk geweld. Het Openbaar Ministerie is onder andere voorgehouden om alle gevallen van huiselijk geweld, geen enkele uitgezonderd, te registreren; dus ook die gevallen waar het slachtoffer de aangifte intrekt.
Women’s Rights Centre en al haar partners in de aanpak van huiselijk geweld mogen, met dit congres gehouden op 17 februari, terugblikken op een betekenisvolle activiteit in de decennialange strijd die wij samen voeren gericht op het voorkomen en indammen van huiselijk geweld.
Women's Rights Centre Suriname 