Zeg NEE tegen plastic zakjes!

Jrg 15 no 6 september 2018
Door Henna Guicherit

Jaarlijks dumpen wij zomaar 200 miljoen plastic zakjes, die ons eenmalig van gemak zijn geweest, in het milieu en kijken er verder niet naar om. En dan heb ik het nog niet over die enorme berg aan petflessen, cups, portiebakjes, bestek en plastic folie die een aanslag plegen op ons milieu. Niemand kan zeggen dat hij niet weet waar ik het over heb, want er is geen plein, straat, speelplaats, riool, kreek of rivier die plasticvrij is en geen bedreiging vormt voor mens, dier en plant. Dus ook voor u! Staat u er wel eens bij stil dat plastic nauwelijks wordt afgebroken in de natuur? Het kan wel duizend jaar duren voordat dat plastic tot ontbinding overgaat. Daarom verklaar ik, milieubewuste burger, de oorlog aan het gebruik van dit goedkoop wegwerpproduct welke na eenmalig gebruik ons milieu verpest en ontsiert. Het recent initiatief van stichting Support Recycling Suriname (Suresur) is er op gericht ingaande januari 2019 het verstrekken van plastic zakjes bij supermarkten en winkelcentra uit te bannen. Ik juich dit prijzenswaardig streven toe maar wel met de aantekening ‘makkelijker gezegd dan gedaan in zo een kort tijdsbestek’.

De belanghebbenden
De fabrikanten van plastic gebruiksartikelen voldoen niet alleen aan de grote vraag van de markt. Zij bieden, niet onbelangrijk, ook arbeidsplaatsen. Een vriendelijke producent van plastic artikelen die ik spreek geeft direct aan dat er in Suriname nog geen haalbaar alternatief is. ‘Wij beschikken niet over de technologie om zakjes op de markt te brengen van een in het milieu afbreekbare grondstof. Het zal zeker dertig tot veertig jaar duren voordat wij daar toegang toe hebben en er is een investering mee gemoeid die het eindproduct duurder zal maken.’ Als zakjes duurder worden, betoog ik, heeft het als voordeel dat de consument daar zuiniger mee zal omgaan en het productievolume afneemt. Deze producent is zich heel bewust van de plastic vervuiling en zij is de mening toegedaan dat gestart moet worden met een landelijke campagne ter vergroting van het milieubewustzijn dat een zodanige mentaliteitsombuiging van onze burgers teweeg moet brengen dat er een einde komt aan het ongestraft dumpen van afval in ons milieu.

De winkeliers willen hun klanten tot dienst zijn. Zij worden geconfronteerd met consumenten die gratis en onbeperkt over plastic zakjes willen beschikken. Een leidinggevende van een grote supermarkt in Paramaribo geeft aan dat zijn bedrijf ook van de plastic zakjes af wil. Papieren zakken zijn een te duur alternatief. Dat het hen menens is blijkt wel uit het feit dat zij reeds stappen hebben ondernomen om ter vervanging handtassen en inklapbare bakjes te laten maken. Het ligt in de bedoeling dat de consument bij besteding van een bepaald bedrag zo een drager, die ook te koop zal zijn, gratis ontvangt. Winkeliers kunnen beginnen de plastic zakjes alleen nog te verkopen en de klanten aan te sporen voortaan met een eigen tas te winkelen en ze daarvoor te belonen.

De consument, naar mijn mening de belangrijkste factor, is verwend en gemakzuchtig. Als die zijn verantwoordelijkheid voor het behoud van een gezond milieu neemt en terug gaat naar de tijd van boodschappen – en markttassen kan ons milieu weer heel gauw diep en gezond ademhalen. Een landelijke bewustzijnscampagne voor winkeliers en consumenten is een absolute vereiste om verandering te brengen in het eenmalig gebruik van deze zakjes. Creatieve ondernemers kunnen inspelen op de behoefte die dan ontstaat aan boodschappentassen van afbreekbaar materiaal. Zij kunnen een variëteit aan ambachtelijke tassen gaan produceren die goede aftrek vinden. De overheid kan niet voorbijgaan aan de oproep die de Verenigde Naties (VN) in 2014 heeft gedaan om wereldwijd het gebruik van zakjes en voedselverpakking van plastic te verbieden of te belasten. Dat wil zeggen dat er wetgeving moet komen die de productie en het gebruik verbiedt en / of een ontmoedigende belasting op productie en gebruik. Volgens de VN worden wereldwijd jaarlijks vijf biljoen plastic zakjes gebruikt. Slechts 9 procent van de negen miljard ton plastic dat ooit in de wereld is geproduceerd, is hergebruikt. Het grootste deel hiervan wordt dus weggegooid en belandt in het milieu met alle gevolgen van dien.

Al zestig landen hebben maatregelen genomen tegen plastic zakjes die maar één keer gebruikt worden. Op het Afrikaanse continent hebben vijftien landen deze zakjes bij wet verboden of een belasting op hen in rekening gebracht. In Zuid Afrika was het zo erg gesteld dat vanwege de vele zakjes in bomen en struiken deze spottend ‘nationale bloem’ werden genoemd. In Costa Rica zal per 2021 het gebruik van wegwerpplastic volledig zijn verboden. Drie studenten uit dit land zijn er zelfs in geslaagd om bananen te gebruiken als grondstof voor het maken van tassen. Niet alleen is een tas hiervan gemaakt veel sterker dan een plastic tas, ook is deze in achttien maanden afbreekbaar. In Chili is recent wetgeving van kracht geworden die kleine winkeliers verplicht om over twee jaar het gebruik van plastic zakjes volledig te hebben uitgebannen. De grotere bedrijven moeten binnen een half jaar aan deze verplichting voldoen. In de tussentijd mag een klant niet meer dan twee zakjes ontvangen. Wie de wet overtreedt moet een boete betalen van 370 US dollar. Laten wij het voorbeeld van deze landen volgen. Als zij het kunnen, kunnen wij het ook.